Trong bài viết này, mình sẽ dịch lại một báo cáo về tổng quan tình hình mảng game trên website messari.io. Hi vọng có thể giúp anh em nắm được các thông tin tổng quan và theo kịp sự phát triển của thị trường game.
Tình hình tổng quan
Mảnh ghép các dự án game xây dựng dựa trên nền tảng blockchain (tạm gọi là blockchain game) đã tăng trưởng điên rồ theo sau sự bùng nổ của NFT và loại tiền lưu thông trong game.
Sức hút của game và NFT trong những năm gần đây đã thúc đẩy thị trường rất mạnh mẽ. Theo thống kê số lượng game thủ trên toàn cầu đã đạt tới con số 3 tỷ và vẫn còn tiếp tục tăng trưởng khi ra mắt các phiên bản mobile, càng thu hút được các tệp game thủ mới. Trong khi đó, khối lượng giao dịch NFT đã vượt qua con số $15 tỷ trong năm 2021. Tại thị trường thứ cấp, các NFT của game thu được khoản lợi nhuận tới 20% tổng doanh số NFT đến từ hàng tá game, từ đó tạo ra doanh thu hàng chục, hàng trăm triệu đô.
Cuối cùng, trong khi metaverse vẫn còn quá mơ hồ thì game vẫn sẽ thống lĩnh thế giới ảo. Những tựa game thế giới ảo như Decentraland, The Sandbox đã tạo ra doanh thu gần $500 triệu từ NFT (đến từ đất đai và tài sản trong game). 2021 là năm tổng khối lượng giao dịch NFT trong thế giới ảo đạt mức tăng trưởng mạnh mẽ nhất tính từ trước đến nay, đạt doanh số giao dịch đến hơn $320 triệu. Trong tương lai, khi metaverse đã có được sự đón nhận rộng rãi, khả năng rất lớn chúng sẽ được xây dựng trên các hạ tầng có sẵn của blockchain. Điều này ngày một có thể khẳng định khi các blockchain đang thi nhau cải tiến để đáp ứng các nhu cầu của cả nhà phát triển và người dùng.
Bài báo cáo này sẽ đi sâu hơn vào sự phát triển của ba mảng: Game truyền thống, thị trường NFT và blockchain game. Mặc dù ngành công nghiệp này vẫn còn trong giai đoạn sơ khai, nhưng nắm được chúng sẽ giúp cho chúng ta có cái nhìn chính xác về tiềm năng trong tương lai của mảng game.
Giới thiệu Blockchain Game
Các doanh nghiệp phát hành game sẽ không ngừng phát triển. Ngành công nghiệp này đã ranh giới của sự đổi mới. Trong lịch sử phát triển, mỗi khi đến giai đoạn này lại có những ý tưởng đột phá mới được xuất hiện và cả ngành sẽ phải thay đổi, thích nghi, đáp ứng nhu cầu của người chơi.
Cùng xem qua ví dụ về sự phát triển của các mô hình kinh doanh game. Ở thời kỳ đầu, để có thể tham gia chơi game ta cần phải trả một khoản tiền. Khoản tiền đó để bỏ vào những chiếc điện tử thùng trong các game center, đĩa CD để cài game, các game tốn phí để tải về máy. Ưu điểm của game Pay to Play rất đơn giản là trả tiền – chơi.
Sau Pay to play, tiếp đến là Free to Play xuất hiện. Lúc này game đã đạt được sự phát triển nhất định, các trò chơi lúc này không cần phải trả tiền như trước mà hoàn toàn có thể chơi miễn phí. Lúc này, để có được doanh thu, các công ty sẽ yêu cầu người chơi phải trả tiền để mua vật phẩm, mở khóa kỹ năng hoặc phổ biến hơn là cho ra mắt các phiên bản mở rộng, các gói vật phẩm chỉ có thể sỡ hữu được bằng cách trả tiền thực (Nếu anh em có dùng nền tảng game Steam sẽ rất quen thuộc với các hình thức “moi” tiền này). Việc áp dụng Free to Play đã khắc phục được rào cản cần một lượng phí để tham gia chơi game. Cùng chính vì vậy điều này đã góp phần lớn cho việc tăng số lượng game thủ trên toàn thế giới.
Và bây giờ, bước tiến tiếp theo của trò chơi điện tử, cuộc cách mạng mang hình thức kiếm tiền mới đến với chúng ta đã ở ngay trước cửa: blockchain game. Mảng blockchain game hay còn gọi là GameFi hay Play to Earn (P2E) chính là chất xúc tác để ngành công nghiệp trò chơi điện tử tiến đến mô hình kiếm tiền này. Các blockchain game sẽ ứng dụng công nghệ NFT vào các vật phẩm trong game, giúp chúng có thể mua bán, đổi thành các loại tiền crypto hoặc cả tiền mặt. Vì vậy có thể hiểu mô hình kiếm tiền này cốt lõi nằm dưới hình thức chúng ta sẽ chơi, tìm và đổi vật phẩm trong game thành tiền. Đối với những tựa game P2E như vậy, nhà phát hành sẽ trực tiếp tiếp thu ý kiến từ người chơi để tạo ra những ưu đãi phù hợp với mô hình kinh doanh mới này vì các vật phẩm, token dự án tăng giá trị thì cả game thủ và nhà phát hành đều có lợi.
Các kỷ nguyên của game
Trọng tâm của cuộc cách mạng này là ý tưởng về việc game thủ nên được toàn quyền sở hữu vật phẩm/tài sản họ kiếm được, hoặc ít nhất có nhiều quyền sở hữu hơn trong game, nơi họ đầu tư không ít công sức và tiền bạc.
Điều này mang đến hai lợi ích:
- Tăng tính sở hữu: Game thủ thực sự sở hữu các vật phẩm ngay cả khi trò chơi đã ngừng hoạt động
- Tăng tính tương tác và chức năng cho tài sản trong game: Cho phép chúng tương tác với các game, ứng dụng khác có liên kết với tác giả của các NFT game đó. Khả năng tương tác của blockchain tăng giá trị tài sản trong game bằng cách cho phép người chơi thực hiện các hoạt động như cho mượn, dùng ở ứng dụng khác, minh chứng sở hữu để tham gia các sự kiện ngoài đời thực. Ngoài ra còn có thể giao dịch, chế tạo vật phẩm bằng tiền thực hoặc crypto trong chính game đó (tất nhiên chỉ được phép nếu game có tính năng này). Hạn chế có thể xảy ra ở đây là việc thị trường giao dịch các tài sản trong game này có thể sẽ là nơi để kẻ xấu chuộc lợi, thực hiện các hành vi lừa đảo, hay cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc thanh toán chưa được tối ưu làm giảm đi trải nghiệm của người chơi.
Mặc dù blockchain game có thể là mỏ vàng mới cho các studio phát hành game, nhưng cần phải lưu ý rằng việc tham gia vào thế giới blockchain vẫn có đầy các rủi ro. Thông tin gần đây của Ubisoft Quartz, một NFT Marketplace đã đánh mất lòng tin từ cộng đồng, dẫn đến kế hoạch đưa NFT vào “Tom Clancy Ghost Recon Breakpoint” bị trì hoãn. Nguyên nhân cho sự phản đối của cộng đồng đến từ thông báo sẽ tích hợp mạng lưới Ethereum, nghi ngờ tính bền vững khi dự án cố bám đuổi theo trend mà không đưa ra những giá trị rõ ràng cho người dùng, v.v.
Thực ra nguyên nhân dẫn đến thất bại nhiều là thế nhưng chung quy lại tất cả đều có thể giải quyết bằng cách giảm tốc độ phát triển lại. Nhà phát triển có thể cân nhắc kỹ lưỡng việc giáo dục người dùng đi kèm theo từng bước mở rộng. Ví dụ như ta có trường hợp Twitter giới thiệu chức năng sử dụng NFT làm ảnh đại diện, sự thành công của Adidas khi thâm nhập vào thị trường NFT sẽ trở thành tiền đề để các nền tảng, doanh nghiệp truyền thống khác học hỏi và áp dụng.
Thị trường game trên thế giới
Chơi game là một trong những hình thức giải trí phổ biến nhất và nó đang ngày càng mở rộng. Các tựa game lớn như Fortnite và Liên Minh Huyền Thoại hiện đang hoạt động sôi nổi trong các mảng văn hóa đại chúng toàn cầu. Ví dụ, Fortnite đã hợp tác với Marvel Studios, Star Wars và John Wick trong lĩnh vực điện ảnh, Ariana Grande, Neymar và những ngôi sao có sức ảnh hưởng khác. Đồng thời cũng phối hợp với các thương hiệu nổi tiếng như Balenciaga, Ferrari và Air Jordan. Bên cạnh đó, sức hút của Liên Minh Huyền Thoại lớn tới nỗi giải đấu quốc tế của họ có thể thu hút đến hàng triệu người hâm mộ xem trực tiếp trên toàn cầu.
Bỏ qua những lời đồn đoán, sẽ là một sự thiếu sót lớn nếu đánh giá thị trường game toàn cầu nhưng bỏ qua hai năm đại dịch. Vào năm 2020, hàng loạt doanh nghiệp đã phá sản do đại dịch Covid-19 đã đóng vai trò như một chất xúc tác mạnh mẽ cho ngành công nghiệp này. Mọi người có nhiều thời gian hơn để ở nhà và tận hưởng các game yêu thích của mình. Trong khi đó, những cá nhân không chơi game có nhiều thời gian để thử nghiệm hình thức giải trí này. Do đó, doanh thu toàn cầu đã tăng 15% vào năm 2020. Game trên các thiết bị di động, PC và tay cầm đều có mức tăng trưởng tương tự với thiết bị di động, đặc biệt tăng 26% so với năm trước.
Tuy nhiên, vào năm 2021 các doanh nghiệp lại phải đối mặt với những khó khăn mới. Sự kéo dài của cơn đại dịch đã bắt đầu ảnh hưởng mạnh mẽ tới thị trường game toàn cầu. Việc đình trệ các nhà máy, đơn vị vận chuyển gây ra những ảnh hưởng như thiếu chip xử lý, chậm trễ ra mắt các linh kiện khác, dẫn đến trì hoãn việc ra mắt các thế hệ tiếp theo của phần cứng máy tính.
Mặc dù đại dịch đã làm tăng thêm rất nhiều game thủ mới nhưng ở năm 2021, doanh thu cả phân khúc PC và tay cầm đều giảm nhẹ so với năm 2020. Duy nhất chỉ có thiết bị di động là danh mục duy nhất có mức tăng trưởng do sự gián đoạn chuỗi cung ứng.
Các dự báo cho rằng, khi tác tác động từ Covid-19 được giảm bớt, ngành công nghiệp game sẽ quay trở lại mức tăng trưởng trước đây. Các dự đoán cho rằng ngành công nghiệp này sẽ đạt 269 tỷ đô la vào năm 2025, tăng 53% so với hiện tại.
Con số 53% hoàn toàn khả thi nếu duy trì mức tăng trưởng kép 15% như những năm gần đây, nhờ vào những thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng sau đại dịch, các mô hình kiếm tiền mới từ việc livestream và thể thao điện tử chuyên nghiệp.
Trong khi đó, tổng số game thủ trên toàn thế giới được ước tính dưới 3 tỷ, với 55% đến từ khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Các động lực chính cho cơ sở người dùng ngày càng tăng là sự mở rộng của mạng lưới internet, nâng cao chất lượng internet và khả năng tiếp cận smartphone dễ dàng hơn.
3 động lực vừa được nêu ra vẫn sẽ đóng vai trò quan trọng trong ngắn hạn. Nhưng khi các khu vực Trung Đông, châu Phi và châu Mỹ Latinh được phủ sóng rộng rãi, một điều tất yếu là tốc độ tăng trưởng người dùng sẽ chậm lại. Khi đó việc làm cách nào để tăng người dùng sẽ là mối quan tâm hàng đầu của nhiều công ty. Bên cạnh đó blockchain game với mô hình P2E sẽ là mối quan tâm của các nhà phát triển nếu muốn gia tăng doanh thu trên mỗi game thủ. Đồng thời họ cũng sẽ tiếp cận được tệp khách hàng mới là những nhà đầu tư, những người thường quá bận bịu với công việc nghiên cứu thị trường mà không chú ý đến game.
NFT – Kẻ thay đổi cuộc chơi
Các NFT như một mảnh ghép trọng yếu của cả blockchain và blockchain game. NFT trong các blockchain game tạo ra nhiều lợi ích khác nhau như: quyền sở hữu tài sản, khả năng lập trình tài sản, mở ra các cơ hội mới để thúc đẩy sự tăng trưởng và cải tiến.
Quyền sở hữu tài sản
Trong các tựa game truyền thống, tài sản trong game đều do nhà phát triển kiểm soát và người chơi chỉ như đang thuê chúng chứ không thật sự “sở hữu”. Tương tự, trong các blockchain game, người chơi mới thực sự sở hữu tài sản của họ, cho dù đó có là là tiền tệ trong game hay trang phục, tên tài khoản, mảnh đất trong game, v.v.
Khả năng lập trình tài sản
Vì NFT về cơ bản là phần mềm trên mạng blockchain, các tài sản này có thể được lập trình để có nhiều chức năng nhau hoặc được tạo ra bằng công cụ có sẵn trong game. NFT có thể được lập trình là những tài sản chỉ sử dụng một lần, tự phát cho người chơi đạt được điều kiện nhất định hoặc được lập trình với một số trường hợp sử dụng đặc biệt khác.
Thúc đẩy sự tăng trưởng và cải tiến
Các nhà phát triển game chắc chắn là những người am hiểu về ưu đãi nhất. NFT tạo ra một thị trường được kích thích bằng cách cho phép người chơi kiếm được lợi nhuận, tạo ra giá trị thực cho tài sản trong game và xây dựng nền kinh tế mới được vận hành bởi tiền tệ của game và thị trường NFT
Từ khi các blockchain đều có mã nguồn mở, chúng mở ra cánh cửa cho sự đổi mới của các nhà phát triển. Với NFT, nếu được lập trình thêm, chúng sẽ có thêm tính năng để hoạt động trong các ứng dụng và game khác. Sorare – một game thể loại đá banh, áp dụng NFT – Với các mối quan hệ đối tác, Sorare đã được có thể ứng dụng NFT vào những game khác thuộc Ubisoft.
Cuối cùng, NFT đã mở ra những cơ hội phát triển cũng như tạo thu doanh thu mới. Ví dụ: NFT do các công ty phát hành có thể kiếm được tiền bản quyền trên các giao dịch của người dùng với NFT đó, tạo ra dòng doanh thu mới cho các nhà phát hành. Các công ty có thể cân nhắc tự tạo ra một NFT Marketplace của riêng họ hoặc hợp tác với một bên thứ ba như OpenSea.
Sự phát triển của NFT: Phân tích thị trường giao dịch thứ cấp
Tổng khối lượng giao dịch NFT trên thị trường thứ cấp trong 2021 vượt mức $15 tỷ trên nhiều blockchain khác nhau. Là một cây đại thụ, mạng lưới Ethereum đã dẫn đầu doanh số. Tuy nhiên, chi phí giao dịch đắt đỏ đã mở ra cơ hội cho các blockchain thế hệ mới và các giải pháp Layer 2 như Ronin, ImmutableX, Polygon, v.v.
Mỗi Layer1 hoặc Layer2 đều có ưu và nhược điểm của chúng, bao gồm khả năng mở rộng, cơ sở hạ tầng, người dùng và bảo mật. Do đó, có nhiều nhà phát triển game đã lựa chọn ra chain cung cấp lợi ích phù hợp để phát triển trên đó. Các game đòi hỏi khả năng mở rộng lớn hơn có xu hướng chọn Solana, trong khi các game muốn tận dụng lượng user hiện có của Ethereum có thể chọn Polygon, ImmutableX, v.v.
Mặc dù vài tháng cuối năm 2021 vẫn còn tụt hậu so với thời kỳ đỉnh cao, nhưng quan trọng thị trường NFT đã nở rộng ra rất nhiều so với đầu năm 2021. Với số lượng ứng dụng tăng nhanh, thị trường tích hợp nhiều token, NFT làm cho thị trường NFT trở nên đầy rẫy dự án tệ hại, đội ngũ có mưu đồ xấu. Chính vì vậy một cú rũ mạnh mẽ cần phải xảy ra nhằm chọn lọc lại các dự án thật sự có nội lực.
Biểu đồ trên thể hiện khối lượng giao dịch thứ cấp, nghĩa là giao dịch ngang hàng giữa các người dùng. Do đó, số liệu này không bao gồm việc phát hành NFT từ dự án đến người dùng, thứ tạo ra doanh thu cho dự án. Tổng khối lượng giao dịch thứ cấp là số liệu cực kì hiệu quả để đánh giá sức khỏe của thị trường NFT nói chung và các dự án game nói riêng. Doanh số bán hàng thứ cấp tốt thể hiện nền kinh tế trong game đang vận hành trơn tru, các game thủ tích cực thực hiện giao dịch. Đồng thời ở mỗi giao dịch được thực hiện nhà phát triển cũng có thu phí theo phần trăm, thị trường thứ cấp ổn định đồng nghĩa với việc tăng doanh thu cho nhà phát hành NFT.
Thông số cho thấy Axie Infinity dẫn đầu về khối lượng giao dịch NFT, phần lớn các giao dịch được thực hiện trên sidechain Ronin do chính đội ngũ Axie Infinity tạo ra. Đứng thứ 2 là ParallelAlpha, một game thẻ bài mới chỉ được phát triển trong vài tháng. Nhìn chung các game đạt con số $100 triệu doanh thu từ NFT đều đang được triển khai trên nhiều chain khác nhau. Từ đó ta có thể thấy thị trường vẫn chưa có một nền tảng blockchain nào mạnh mẽ vượt trội để quy tụ nhiều dự án có doanh thu khủng.
Thực tế là hầu hết các dự án thành công hiện tại chủ yếu là các game thẻ bài, so với các dòng game mang lại trải nghiệm người dùng tuyệt vời như Sandbox, MMORPG ở truyền thống thì hạ tầng blockchain chưa thể đáp ứng kịp.
Phải nhìn nhận lại rằng hiện tại, các blockchain game vẫn đang còn ở giai đoạn rất sơ khai, các dự án còn đang chật vật trong việc tìm cách cân bằng hệ thống gameplay, thúc đẩy giao dịch NFT, cần phải lưu ý chúng ta còn chưa bàn đến việc cân bằng cơ chế earn và lạm phát gây ra biết bao nhức nhối cho ngành blockchain game hiện tại. Tuy nhiên với tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ, ta hoàn toàn có thể hi vọng các cải tiến mới được đưa ra cả về hạ tầng blockchain và việc phát triển game.
Toàn cảnh hệ sinh thái Blockchain Game
Từ khi blockchain game có được động lực tăng trưởng, cơ sở hạ tầng cũng đã nhanh chóng phát triển. Hiện tại đã hình thành rõ nét một hệ sinh thái blockchain game gồm các thành phần như studio sản xuất, game và các thành phần khác thuộc hạ tầng.
Gaming Guilds
Gaming Guilds (tạm dịch là bang hội) không còn quá xa lạ gì với các game thủ. Từ “bang hội” đã xuất hiện từ rất lâu trong các game nhập vai ở những thập niên trước. Tuy nhiên, sự kết hợp của các DAO với game cho phép các thành viên trong tổ chức DAO tham gia và bỏ vốn, tạo ra các mô hình mới để tài chính hóa các dự án game và thu hút thêm người dùng. Các bang hội có tiềm lực tài chính mạnh như Yield Guild Games, GuildFi và Merit Circle đã tài trợ, cung cấp các NFT để game thủ có thể “cày game” thay cho họ và nhận một phần lợi nhuận từ phần thưởng trong game. Nhờ có hình thức win-win này đến từ các bang hội, rất nhiều game thủ có cơ hội tiếp cận với blockchain game, thưởng thức và tạo ra thu nhập cho bản thân.
Blockchain Games
Hiện tại, số thể loại game đã tăng lên nhưng vẫn còn rất hạn chế. Một số game dẫn đầu trong thể loại của họ là:
- Game thẻ bài, đánh theo lượt: Axie Infinity
- MMORPG: DeFi Kingdoms
- Thế giới ảo: The Sandbox
- Game thể thao: Sorare
Khi toàn cảnh hệ sinh thái game được lộ diện, các dự án bom tấn thống trị một thể loại game sẽ xuất hiện. Tuy nhiên, nhiều game hiện vẫn đang trong quá trình phát triển, dự kiến phải mất hàng tháng, hàng năm để hoàn thiện.
Marketplaces
Việc phát hành NFT của các tựa game đã giúp tăng lượng giao dịch cho các marketplace như OpenSea hay các marketplace trên các blockchain riêng như Metaplex, VIVE và Magic Eden. Ngoài ra, một số dự án cơ sở hạ tầng phát triển game như Enjin đều có marketplace của riêng họ cho các trò chơi do chính Enjin phát triển.
Launchpads
Nơi các start-up game tiếp cận nguồn vốn để phát triển một cách hiệu quả.
Cơ sở hạ tầng để phát triển game
Cơ sở hạ tầng phát triển game cung cấp các công cụ cho phép các nhà phát triển dễ dàng tích hợp NFT hoặc vận hành nền kinh tế trong game. Việc xây dựng toàn bộ cơ sở hạ tầng blockchain chỉ để phát triển một game sẽ rất tốn kém thời gian và tiền bạc. Cũng giống như việc phát triển các ứng dụng DeFi, các nhà phát triển game có thể tận dụng các dự án cung cấp hạ tầng phát triển (Stardust, Enjin, Forte) hỗ trợ in NFT, thanh toán và các tính năng cơ bản khác.
Cơ sở hạ tầng Layer 2
Thị trường NFT tăng phi mã trong năm 2021 dẫn đến việc các dự án Layer 2 tăng cường hỗ trợ cho hệ sinh thái game. Axie Infinity đã chọn phát triển theo chiều dọc, tạo ra sidechain Ronin và DEX Katana của riêng mình. Các nền tảng phát triển game khác như Enjin đã chọn hướng phát triển theo chiều ngang bằng cách tạo ra Efinity lấn sân sang hệ sinh thái Polkadot. Ngoài ra cũng không ít dự án muốn tận dụng lượng người dùng đông đảo của Ethereum như:
- Starkware: Sorare
- ImmutableX: Gods Unchained
- Polygon: Zed Run
Cơ sở hạ tầng Layer 1
Cơ sở hạ tầng Layer 1 đóng vai trò là lớp nền tảng các giao thức và ứng dụng khác nhau. Trong khi một số game chọn xây dựng trên các blockchain thông lượng cao hơn như Solana và Flow, thì các game xây trên Ethereum đã chuyển sang các giải pháp Layer 2. Điểm quan trọng của Layer 1 đến từ các giao thức có thể hỗ trợ sự phát triển của game như guild, hoạt động thương mại, tên miền (ENS), marketplace, v.v.
Studio sản xuất game
Các studio nằm ở nền tảng Blockchain Game Stack vì họ thường là nhà phát triển game cũng như cơ sở hạ tầng Layer 1, Layer 2. Dapper, Sky Mavis và Animoca Brands là những nhà phát triển có vốn hóa đến hàng trăm triệu đô la.
Đáng buồn là không phải studio game nào cũng tồn tại lâu dài. Tuy nhiên, bất kì studio nào thành công trong việc tạo ra game bom tấn trong giai đoạn bình minh này, rất có khả năng sẽ trở thành “tượng đài” trong làng game blockchain trong tương lai.
Lơi nhuận thu được của Blockchain Game
Blockchain game đầu tiên được trình làng vào cuối năm 2017, nhưng khi sự bùng nổ của NFT xảy ra, chúng mới theo đà đó đi lên. Với sức ảnh hưởng của Axie Infinity và game sưu tầm như NBA Top Shot, các blockchain game hiện đang trên đà phát triển mạnh mẽ hơn.
Số liệu người dùng và tài trợ
Mặc dù số lượng người chơi game blockchain chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số 3 tỷ người chơi game trên thế giới, nhưng những số liệu được cung cấp bởi DappRadar đã cho thấy, vào tháng 10 năm 2021, đã có hơn 1 triệu ví có hoạt động tương tác mỗi ngày với các ứng dụng game phi tập trung. Con số này phản ánh sự tăng trưởng 300% so với 4 tháng trước, thời điểm mà con số chỉ dừng lại ở mức 350K ví tương tác.
Số lượng người mua NFT hàng tháng cũng có sự tăng trưởng. Tới nay, hầu hết các tựa game blockchain đều yêu cầu người chơi phải sở hữu NFT, nhằm mục đích tạo một gánh nặng về vốn cho người chơi, tương tự như việc bạn phải bỏ tiền mua một chiếc máy console để chơi game. Mặc dù mô hình này vẫn đang rất phố biến, nhưng đang có nhiều tựa game cho phép trải nghiệm mô hình free-to-play hơn và có thể đây mới chính là mô hình của tương lai.
Theo dõi quỹ tài trợ
Ngoài việc theo dõi số lượng ví, một số liệu quan trọng khác cũng cần theo dõi là dòng tiền đầu tư. Các khoản đầu tư luôn phản ánh nhiều điều, có thể là: Mối quan tâm đến ngành, tham vọng của các founder, trình độ phát triển của ngành, nguồn lực sẵn có,… Phân tích những sự thay đổi trong môi trường gây quỹ một năm qua có thể cung cấp cho ta những thông tin vô cùng giá trị.
Thật không bất ngờ, những con số đã một lần nữa khẳng định sự tăng trưởng của ngành này. Tổng số tiền đầu tư vào các tựa game và hệ sinh thái, hạ tầng đã tăng hơn 100 lần so với năm 2020, hơn 40 lần so với năm 2018.
Dòng tiền đầu tư trong năm 2021 có một cảnh tượng trái ngược hoàn toàn so với những năm trước, trớ trêu thay, số tiền mà một số dự án kêu gọi được trong năm 2021 còn lớn hơn tổng số tiền đầu tư của những năm trước cộng lại. Lấy ví dụ dự án Forte, một nền tảng phát triển game end-to-end blockchain đã hợp tác với host của một gaming studios. Điều đáng chú ý ở dữ liệu trên là, danh mục sản phẩm và dịch vụ được đầu tư hết sức đa dạng: Studio game, mảng hạ tầng, công cụ, còn có cả NFT marketplace, layer 1 và cả layer 2 blockchain.
Ngoài số tiền gây quỹ, nguồn tiền đầu tư cũng đã thay đổi trong năm vừa qua. Các quỹ đầu tư chuyên mạo hiểm riêng ở thị trường tiền điện tử đã không còn cầm trịch cuộc chơi. Trong năm ngoái, đã có những quỹ đầu tư truyền thống trong lĩnh vực công nghệ tham gia thị trường, những cái tên tiêu biểu như Sequoia Capital, Andreessen Horowitz và đối tác Lightspeed. Ngoài ra, chúng ta còn thấy được sự tăng trưởng về lượng tiền đầu tư của các quỹ, đáng chú ý nhất là Tiger Global và Coatue Management. Tiếp tục phát triển, thu hút những người dùng mới,… những điều này sẽ mang thêm dòng tiền đầu tư vào hệ sinh thái của mình.
Tầm nhìn của các nhà phát triển
Theo một nghiên cứu gần đây, khảo sát 157 lập trình viên ở Mỹ và Anh, 72% trong số họ thật sự cân nhắc việc tích hợp công nghệ blockchain vào các tựa game của họ, 58% người có kế hoạch sẽ thực hiện điều đó trong vòng 12 tháng tới. Trong khi đó, đã có 47% người đang ứng dụng NFTs vào các trò chơi của mình, một sự quan tâm đặc biệt đến từ phía các nhà phát triển.
Mặc dù các nhà phát triển đã nhìn thấy cơ hội để tạo ra những nội dung mới. Nhưng, ta cần phải nhớ rằng, những công nghệ đứng sau các tựa game hiện nay vẫn còn rất sơ khai, non trẻ. Hơn nữa, các vấn đề còn tồn đọng của công nghệ blockchain như phí giao dịch, tốc độ thông lượng, và gameplay thì bị giới hạn lại ở mô hình turn-based hay game sưu tầm thẻ bài, chất lượng của các game trên là không thể so sánh được với những tác phẩm live-action, có đồ họa 3D, được đánh giá AAA đến từ các studio khổng lồ.
Blockchain Game Case Studies
Trong chương này, chúng ta sẽ cùng nhìn qua sự tăng trưởng của 3 tựa game nổi tiếng nhất, cơ chế của họ và ý nghĩa của họ đối với hệ sinh thái gaming blockchain.
Axie Infinity
Là tựa game được biết đến nhiều nhất cho tới nay, Axie Infinity đã đạt khối lượng giao dịch $3.5 tỷ USD cho thị trường NFT của mình. Cảm hứng của trò chơi được bắt nguồn từ các nhân vật Pokemon. Người chơi sở hữu và giao phối các chiến binh Axie, là những nhân vật NFT có thể trao đổi, các nhân vật này sẽ phải hoàn thành các cấp độ phiêu lưu hoặc chiến đấu với các chiến binh Axie khác do máy tính hoặc một người chơi nọ điều khiển.
Chiến thắng sẽ đem lại phần thưởng trong game, và có thể được trao đổi thành tiền tệ ngoài đời thực. Axie Infinity đã khai sinh ra khái niệm mô hình kinh doanh play-to-earn và đem nó đến với với thế giới. Theo ước tính, có 40% người chơi trong tổng số đến từ Philippines, những người chơi này có thể kiếm được mức thưởng lên đến $500 mỗi tháng từ tựa game trên. 2 token của game gồm: Smooth Love Potions (SLP) và Axie Infinity Shard (AXS).
- Token SLP: Là token được sử dụng rộng rãi cho các hoạt động trong game và trong quá trình lai tạo ra những chiến binh Axie mới. Quá trình lai tạo sẽ đóng vai trò như cơ chế đốt token SLP. SLP có thể kiếm được thông qua việc chơi game, mua trên các sàn giao dịch hoặc nhận được từ các chương trình đặc biệt.
- Token AXS: Là token quản trị của dự án Axie Infinity. Những người sỡ hữu AXS có thể stake token của họ vào mạng lưới để kiếm lợi nhuận. Đây cũng là đơn vị tiền tệ được sử dụng trong chợ NFT của game.
Nguồn lợi nhuận giao thức của Axie Infinity được bắt nguồn cơ chế phí đa dạng của dự án. Cơ chế đầu tiên là phí giao dịch trên chợ, Axie nhận được phần trăm lợi nhuận từ việc trao đổi trên chợ NFT. Một nguồn khác được bắt nguồn từ phí người chơi phải trả khi giao phối các nhân vật Axie. 2 nguồn lợi nho nhỏ khác đến từ phí bán đất trong game và phí bán thế hệ nhân vật Axie đầu tiên.
Tổng cộng, giao thức đã kiếm được hơn 1,3 tỷ USD thông qua bốn nguồn trên, phần lớn trong số tiền mà giao thức kiếm được chỉ bắt đầu sau tháng 6 năm 2021, mốc thời gian bùng nổ của Axie. Cũng vào thời điểm này, Sky Mavis đã khởi chạy Ronin Network, giúp giảm một lượng lớn phí giao dịch cho người dùng, điều này đã thúc đẩy cho sự phổ biến của tựa game.
Kết quả kinh doanh một lần nữa lại khẳng định cho kết luận trên. Hơn 99% trong tổng số lợi nhuận tích lũy từ giao thức đến từ các hoạt động trên mạng lưới Ronin. So sánh với mạng lưới Ethereum, con số chỉ dừng lại ở mức 0.19% trong tổng số lợi nhuận 1,3 tỷ USD. Nhưng cần nhớ rằng, sự kiện bán đất và thế hệ Axie đầu tiên chỉ được diễn ra trên Ethereum. Như vậy, lợi nhuận khổng lồ của mạng lưới Ronin hoàn toàn đến từ các hoạt động giao phối và phí giao dịch trên chợ NFT.
Biểu đồ dưới đây đã miêu tả sự tăng trưởng điên rồ xảy ra trong nửa cuối năm. Đáng ngạc nhiên, lợi nhuận của giao thức đã chững lại vào những tuần cuối của năm 2021. Điều lý giải khả thi nhất là do cơn bão Rai đổ bộ vào Philippines (Nơi có 40% người dùng) hoặc người dùng đã rời đi, hướng tới các tựa game mới hơn.
Mặc dù vốn hóa thị trường lưu thông của Axie Infinity có giảm vào những tuần mà giao thức tăng trưởng chậm, song, Axie vẫn có thể sánh ngang với các studio chuyên về games. Đáng chú ý, phương thức trên đã so sánh một tựa game đơn lẻ (Axie Infinity) với một studio games sở hữu hàng loạt sản phẩm. Điều này đã minh chứng cho sức mạnh khổng lồ của các tựa game blockchain.
Axie Infinity xếp sau các gã khổng lồ như Nintendo, Activision Blizzard và Electronic Arts, cả ba studio game trên đều được đánh giá điểm AAA. Trong bảng so sánh bên dưới, Axie Infinity có vốn hóa lưu thông ngang hàng với Ubisoft, studio đứng sau tựa game đình đám Assasin’s Creed và series The Tom Clancy.
Giống như một tựa thế giới thể thao ảo, Sorare mang người chơi lại với cơ hội kết hợp thể thao trong thế giới thực và trò chơi trong không gian ảo. Bạn nghĩ sao nếu bạn có thể xây dựng cho mình một đội hình FIFA siêu hạng bằng các thẻ NFT. Cho tới nay, gameplay của Sorare vẫn đang chỉ giới hạn ở bóng đá. Vào tháng 9 năm ngoái, công ty đã kêu gọi được 680 triệu USD để hỗ trợ quá trình mở rộng của mình.
Sorare theo dõi chỉ số thực của bóng đá, trao thưởng cho người chơi sở hữu thẻ NFT của những vận động viên có màn trình diễn ấn tượng. Bản chất của trò chơi là nhằm thu hút một lượng lớn người hâm mộ của môn thể thao vua. Theo biểu đồ trên, số lượng người chơi lần đầu mua NFT của Sorare tăng đột biến vào nửa sau năm 2021. Tổng lượng ví cá nhân mua NFT của Sorare hàng tháng lần đầu vượt qua mốc 20,000 vào tháng 12 năm 2021. Có điều cần lưu ý với dữ liệu trên, không giống với Axie Infinity, người chơi muốn tham gia Sorare không cần phải sở hữu cho mình NFT. Có nghĩa là, tổng số người chơi hoàn toàn có thể vượt qua số lượng người mua NFT.
Cho tới nay, Sorare là một trong những dự án thành công nhất trong kết hợp văn hóa với NFT. Sự tham gia của các giải bóng đá lớn, có thể kể đến như giải Ngoại Hạng Anh – Premier League, giải La Liga hay giải đấu hàng đầu châu Âu – Champion League. Họ sẵn lòng cho Sorare mượn thương hiệu của họ để mang vào trong game. Đây có thể là tiền đề cho tương lai của game sau này.
Defi Kingdoms
Cũng là một game blockchain, DeFi kingdoms có nét tương đồng với Runescape – một trò chơi cổ điển trên Internet. Người chơi có thể cảm thấy sự cổ điển ở các nhân vật ảo, trong một thế giới retro pixel. Không giống như Axie Infinity hay Sorare, gameplay của DeFi Kindoms không liên qua đến việc thu thập thẻ bài hay giao đấu. Thay vào đó, tựa game kết hợp các anh hùng, nhiệm vụ, nghề nghiệp và một loạt các hoạt động khác như khai thác, làm vườn, làm nông hay cả câu cá. Lộ trình phát triển của dự án tràn đầy tham vọng. Trong tương lai, người chơi có thể cho phép anh hùng của họ gia nhập vào hội nhóm, tham gia vào các trận chiến tay đôi, ấp trứng thu cưng và còn nhiều hơn thế. Khi anh hùng tham gia vào các hoạt động trên, người dùng sẽ tích lũy được tài nguyên và có thể trao đổi trên thị trường.
Bất kể hình thức cuối cùng của metaverse sẽ như thế nào, tiềm năng của nó khi tích hợp vào game sẽ ra sao, chưa ai trong chúng ta có thể chắc chắn được. Nhưng ta biết rằng, Metaverse sẽ mở rộng tiềm năng của game thông qua những sự cải tiến về trải nghiệm và hành vi. Một tựa game thế hệ đầu là Worldwide Webb, một trò chơi nhập vai tương tác đám đông (MMORPG). Worldwide Webb cho phép người dùng sử dụng NFT của họ để làm danh tính kĩ thuật số cho riêng mình, đánh dấu trường hợp đầu tiên NFT có thể thực hiện việc tương tác chéo trong thế giới điện tử.
Virtual Worlds Dominance
Kể từ khi Decentraland ICO vào năm 2017, lĩnh vực virtual worlds – thế giới ảo đã được thảo luận về tiềm năng ứng dụng trong không gian metaverse. Các thế giới ảo này được thiết kế tương tự như các tựa game sandbox (vd như Minecraft, Roblox,…), ở đây, người dùng có thể mua hoặc xây dựng lên những tài sản của riêng họ, đồng thời cùng tương tác với những người chơi khác.
Top 4 dự án dẫn đầu trong mảng thế giới metaverse là The Sandbox, Decentraland, Somnium Spaces và Cryptovoxels. Thế giới ảo của mỗi dự án đều cho phép người chơi có thể mua những miếng đất có số lượng khan hiếm, và hầu hết các dự án đều có đồng tiền được sử dụng trong thế giới ảo của mình. ( Như token SAND sử dụng trong dự án The Sandbox).
Cho tới hiện tại, một vài thế giới ảo đã gây được tiếng vang với những ứng dụng đặc biệt. Ví dụ, người dùng nền tảng Cryptovoxels đã tạo nên một studio nghệ thuật 3D, còn Decentraland thì tổ chức casino và các văn phòng ảo cho các công ty crypto.
Các thế giới ảo đã tạo ra gần 500 triệu USD tích lũy thông qua việc bán NFT (Đất ảo và các tài sản trong game). Vào năm 2021, các đợt mở bán NFT của thế giới ảo đã đạt được sự tăng trưởng mạnh mẽ, tạo ra hơn 320 triệu USD.
The Sandbox dẫn đầu trong mảng thế giới ảo với lượng lợi nhuận khổng lồ, hơn 235 triệu USD doanh thu. Bên cạnh đó, cả Decentraland và The Sandbox đều đã có mức tăng trưởng ấn tượng chỉ trong Q4, con số lần lượt là 490% và 739%.
Khi sự chú ý về metaverse được tăng lên, kéo theo là những sự suy đoán về tương lai của các thế giới ảo. Mặc dù vậy, các ứng dụng này vẫn đang ở những giai đoạn sơ khai, vẫn đang xây dựng nội dung và cố gắng tìm cho mình một thị trường ngách với những người dùng tiềm năng. (Mạng xã hội, gaming).
Những giá trị độc đáo của mạng lưới blockchain (như sở hữu tài sản, tự do đổi mới, khuyến khích tự do thiết kế, tự do lập trình) có khả năng đảm bảo các giao thức sẽ hỗ trợ cho metaverse với vai trò lớp hạ tầng nền tảng, hoặc hỗ trợ cho các phần quan trọng của cơ sở hạ tầng cho các ứng dụng và dịch vụ bên thứ 3.
Tổng kết
Hơn một năm qua, không ai có thể phủ nhận rằng: ngành công nghiệp blockchain gaming đã trải qua một khoảnh khắc lịch sử, một sự thay đổi mở ra cánh cửa tương lai. Sự công nhận về ngành blockchain gaming được thay đổi nhờ những tựa game thành công như Axie Infinity, sự bùng nổ trong các sự kiện bán NFT, và cả sự phát triển số lượng người chấp nhận crypto và cả số lượng người chơi game blockchain. Dẫn đến, một nguồn vốn khổng lồ đã được đỏ vào phần cơ sở hạ tầng, các tựa game và các studio game.
Những biến động của metaverse cũng đã đem lại lợi ích cho ngành công nghiệp gaming, mảng đang chiếm một phần đáng kể trong các hoạt động trực tuyến ngày nay và sẽ trở thành một mảng quan trọng trong quá trình thu hút, chuyển đổi người dùng cho các dự án trong metaverse.
Tốc độ xây dựng của những hệ sinh thái blockchain như Ethereum đang ngày càng tăng, nhưng những vấn đề trong việc mở rộng và trải nghiệm người dùng vẫn còn tồn đọng. Vẫn có những đội nhóm phát triển ra những giải pháp cho cả 2 phía, người dùng và nhà phát triển game, nhằm nâng cao trải nghiệm của việc xây dựng cũng như chơi các tựa game blockchain. Đến nay, vẫn chưa xuất hiện một mô hình kiếm tiền phổ biến ở các blockchain game, trải nghiệm vẫn chỉ xoay quanh sự kiện phát hành NFT, mua bán trên thị chợ, tiền tệ trong game,… nhưng các nền kinh tế điện tử khác vẫn còn rất nhiều hứa hẹn phát triển.
Nguồn: Messari
