Cardano là một trong những dự án phát triển sớm nhất trong thị trường Crypto. Tuy nhiên Cardano phát triển khá chậm chạp so với các nền tảng blockchain layer 1 khác. Thời gian gần đây, Cardano đã có những thay đổi gì đã có thể trụ vững trong không gian Crypto đầy biến động? Trong bài viết này, mình cập nhật cho anh em toàn cảnh phát triển của hệ sinh thái Cardano hiện nay.
Cardano (Ada) là gì?
Cardano là một nền tảng blockchain xây dựng dựa trên bằng chứng cổ phần (Poof of stake) với mục tiêu mang lại sự an toàn và bền vững cho nền tảng tài chính phi tập trung. Đây là dự án mã nguồn mở nhằm tạo ra cơ sở hạ tầng toàn diện cho các ứng dụng tài chính và xã hội.
Ngoài ra, Cardano là blockchain đầu tiên triển khai Ouroboros – đây là một blockchain đã được kiểm duyệt là không ảnh hưởng đến tính bảo mật, tính bền vững và khả năng mở rộng của blockchain.
Cardano được thành lập bởi Charles Hoskinson – đồng sáng lập Ethereum và BitShares vào năm 2015. Đến 2017, Caradano đã chính thức ra mắt và gọi vốn bằng hình thức ICO (gọi vốn trực tiếp từ các nhà đầu tư). Thông qua việc bán token ADA vốn hoá thị trường lần đầu tiên là 60 triệu đô, hiện nay vốn hoá đã gần 72 tỷ đô (tại thời điểm viết bài).
Nhóm Cardano được chia thành ba tổ chức độc lập tập trung vào Cardano, bao gồm:
- Cardano Foundation: Quỹ Cardano, đặt tại Zug, Thụy Sĩ, hay ‘Thung lũng Crypto”. Nhiệm vụ của Quỹ là giám sát sự phát triển và tài trợ của các dự án Cardano
- IOHK (Input-Output Hồng Kông) : Cung cấp các nâng cấp giao thức Cardano và dẫn đầu hoạt động tiếp thị thương mại của mình.
- Emurgo: Đóng vai trò là bên đầu tư tư nhân tài trợ cho Cardano, đẩy nhanh các dự án.
Lộ trình tiếp theo của Cardano
Ngay từ ban đầu Cardano định hướng phát triển song song cả trong không gian crypto và các ứng dụng phục vụ xã hội thực.
Lộ trình của Cardano được chia thành sáu giai đoạn, đã hoàn thành 2 giai đoạn đầu tiên là phát hành, giao dịch, lưu trữ và staking ADA vào tháng 3 năm 2021. Hai lộ trình đầu tiên dự án đã bám rât sát tiến độ nên được cộng đồng rất nhiều người tin tưởng và ủng hộ. Hiện nay số lượng token ADA được đưa vào staking chiếm số 1 trong không gian Crypto.
Lộ trình tiếp theo Cardano đã tìm cách thâm nhập vào bối cảnh DeFi trong Kỷ nguyên Goguen của Cardano và mở rộng quy mô Layer 2, nhằm mục đích thúc đẩy việc xây dựng các ứng dụng và thúc đẩy UX. Cụ thể như sau:
Goguen
- Giai đoạn Smart Contract (tháng 3/2021 – 9/2021): Cardano đã cho ra mắt thành công bản nâng cấp Alonzo với việc phát hành Smart Contract vào ngày 12/9/2021 sau nhiều lần bị delay. Ngay sau khi ra mắt thì các giao dịch Smart Contract cũng tương đối ít và chưa được mượt mà lắm. Hiện nay Smart Contract của Cardano đã bắt đầu có nhiều giao dịch và hoàn thiện hơn.
- Alonzo cũng mở ra cánh cửa cho các ứng dụng NFT và DeFi được xây dựng và áp dụng trên quy mô rộng hơn mang lại sự cạnh tranh với Ethereum và Polkadot.
Basho
- Giai đoạn mở rộng quy mô(tháng 9/2021 – …) : Mục tiêu của giai đoạn này là Cardano sẽ mở rộng mạng lưới sang sidechain với cơ chế sharding có khả năng mở rộng được dung lượng mạng đồng thời vẫn đảm bảo được yếu tố bảo mật cho hệ thống.
- Trong giai đoạn này, đáng chú ý nhất là việc tăng tốc độ giao dịch của các blockchain Cardano khi thực hiện trên Layer 2. Có thể kỳ vọng tốc độ TX của Cardano có thể tăng lên đến hàng triệu giao dịch mỗi giây.
Voltaire
- Giai đoạn quản trị phi tập trung: Giai đoạn này Cardano sẽ xây dựng cơ chế quản trị hệ thống. Khi người dùng sẽ được tham gia vào hệ thống có quyền đề xuất và biểu quyết thông qua đó cũng có thể nhận được phần thưởng từ hệ thống. Đây cũng là giai đoạn mà hầu hết các hệ sinh thái hiện nay đang hướng đến.
Một số cập nhật quan trọng
Hội nghị thượng đỉnh Cardano
Hội nghị Cardano được tổ chức vào ngày 25 và 26 tháng 9 năm 2021. Sự kiện đã được phát trực tiếp tại 32 quốc gia qua nền tảng web ảo. Những người tham gia sự kiện ảo này đã được phân phối NFT để khuyến khích người dùng quan tâm đến nền tảng này trong tương lai.
Dường như cũng không bỏ qua trend Metaverse mới nổi lên đình đám hiện nay, một không gian thực tế ảo về Metavarese đã diễn ra trong hội nghị thượng đỉnh gây nhiều ấn tượng mạnh mẽ. Từ đó, người tham gia cũng có thể dự đoán được NFT và Metaverse sẽ là một phần không thể thiếu trên hệ sinh thái Cardano trong tương lai. 
Tại cuộc họp, Charles Hoskinson đã thảo luận về kịch bản blockchain Cardano và hệ sinh thái sẽ trở nên phi tập trung hơn. Với tầm nhìn của ông về tương lai của Cardano và con đường dẫn đến hoà nhập tài chính trao quyền cho mọi người ở mọi nơi.
Công bố đầu tư
Giám đốc điều hành Emurgo Ken Kodama của Cardano đã công bố là đang đầu tư 100 triệu đô la để thúc đẩy tài chính phi tập trung (DeFi), các sản phẩm NFT và nỗ lực giáo dục về blockchain cho cộng đồng.
Ông cho rằng khoản đầu tư này sẽ đẩy nhanh sự phát triển của hệ sinh thái Cardano. Ba dự án đầu tiên được công bố trong kế hoạch đầu tư là: ADAVerse, MilkodemaM1 và Adanian Labs.
Hợp tác chiến lược
Thông qua hội nghị thượng đỉnh, quỹ Cardano cũng đã công bố các quan hệ đối tác quan trọng với một số doanh nghiệp lớn tên tuổi.
- Quan hệ đối tác chiến lược mới giữa Acuant với IOG và Atala Prism để cung cấp bảo mật nâng cao trong không gian DeFi. Acuant là một trong những công ty hàng đầu thế giới về xác minh danh tính.
- IOHK (input-output Hồng Kông) đã công bố sự hợp tác với Ergo , Nervos và Topl, Komodo để tạo ra liên minh UTXO. UTXO là giải pháp thay thế an toàn hơn cho các mô hình dựa trên tài khoản. Mô hình sổ cái UTXO sẽ xây dựng các tiêu chuẩn vàng về bảo mật và khả năng mở rộng của blockchain Cardano.
- Hợp tác với Rival – một công ty về thể thao điện tử để bắt đầu phát triển thị trường NFT
- Cardano công bố hợp tác với Chainlink. Đây là sự hợp tác quan trọng giúp cung cấp dữ liệu cho không gian DeFI và an toàn hơn cho các nhà phát triển Dapp trong hệ sinh thái.
Project Catalyst
Project Catalyst là một nền tảng được quản lý bởi cộng đồng những người tham gia stake ADA. Hiện nền tảng này đang quản lý hơn 500 triệu ADA được sử dụng để tài trợ cho các dự án phát triển trên hệ sinh thái Carano.
Tại mỗi vòng tài trợ, Project Catalyst đã đưa ra một số thách thức cho cộng đồng trong việc hợp tác và đưa ra các giải pháp. Hiện tại, với sự ra mắt của Fund7, đã có sẵn quỹ ada trị giá 8 triệu đô la, 80% trong số đó được dành cho tài trợ dự án và 20% dành cho các phần thưởng khuyến khích cho cử tri và cố vấn cộng đồng.
Ngày 28 tháng 10 – Cardano đã giới thiệu chương trình thử nghiệm Catalyst Native đầu tiên như một phần của Project Catalyst với mục tiêu đổi mới hướng tới cộng đồng. Catalyst Native cho phép bất kỳ tổ chức nào có khả năng tận dụng sức mạnh của đám đông để giải quyết các vấn đề kinh doanh và thuê ngoài thực hiện các giải pháp. Dự án này mở ra tiềm năng của công nghệ blockchain đối với các doanh nghiệp lớn nhỏ. Các công ty khởi nghiệp có thể liên hệ trực tiếp với Catalyst Native để đăng ký tham gia. 
Tóm lại, Cardano đã mở rộng tạo ra rất nhiều các chương trình thu hút các nhà phát triển không chỉ xây dựng các Dapp cho cá nhân mà họ còn đang tiến tới các ứng dụng cho doanh nghiệp. Điều này sẽ làm rút ngắn khoảng cách giữa không gian crypto với thế giới thực để mở rộng quy mô lớn hơn.
Những mảnh ghép nổi bật
Số lượng các dự án trong hệ sinh thái Cardano đang tăng lên với hơn 150 dự án làm về nhiều lĩnh vực khác nhau. Nổi bật là số lượng dự án làm về DeFi và NFT từ khoảng tháng 10 đến nay. Mình sẽ điểm qua một số mảnh ghép nổi bật trong hệ Cardano dưới đây
AMM DEX
Hiện đã có rất nhiều dự án làm về DEX trên Cardano. Tuy nhiên các sàn Dex này đều đang trong quá trình phát triển và chưa có sản phẩm chính thức. Dưới đây là một số sàn DEX đáng chú ý :
- Adax là một sàn giao dịch phi tập trung không giám sát và giao thức thanh khoản tự động học hỏi các bên trung gian và cho phép giao dịch trên hệ sinh thái Cardano. Trái ngược với hoạt động trao đổi tập trung, người dùng ADAX duy trì quyền sở hữu mã thông báo và tài sản kỹ thuật số của họ mà không cần phải tiết lộ khóa riêng tư của họ.
- Mirqur là một sàn giao dịch phi tập trung chạy trên mạng Cardano phân chia các mã thông báo quản trị cho người dùng theo tỷ lệ cổ phần của họ được ủy quyền cho nhóm MRQR.
- Minswap là một sàn giao dịch phi tập trung đa nhóm trên mạng Cardano nhằm mục đích cải thiện các giải pháp thanh khoản với quyền truy cập vào các mô hình nhóm.
- Sundaeswap là một sàn giao dịch phi tập trung có nguồn gốc từ Cardano Blockchain cho phép giao dịch ADA.
IDO Flatform
Để thu hút các nhà đầu tư và các dự án khởi nghiệp thì LaunchPad là một mảnh ghép không thể thiếu của bất cứ hệ sinh thái nào.
- Cardstarter là một nền tảng hoán đổi và tăng tốc phi tập trung, cũng là bệ phóng cho các dự án khởi nghiệp
- OccamFi là một nền tảng IDO dành cho các dự án gây quỹ.
- TrustPad là một nền tảng gây quỹ đa chuỗi dành cho các công ty khởi nghiệp mới, hỗ trợ nhiều blockchain khác nhau như Ethereum, Binance Smart Chain, Polygon, Polkadot và Cardano.
- Vent Finance là một nền tảng gây quỹ lý tưởng cho các công ty khởi nghiệp có giao diện dễ sử dụng bất kể trải nghiệm trước đây của người dùng trong không gian tiền điện tử.
Cardstarter và OccamFi là hai dự án đang hoạt động nhiều nhất, đây là launchpad đã giúp khi khởi động nhiều dự án mới trong hệ. Tuy nhiên điểm trừ cho hai dự án này là vẫn đang chạy trên Ethereum với điều kiện người tham gia IDO phải giữ ETH chứ không phải là ADA. Điều này sẽ không làm tăng được giá trị cùa ADA mặt khác phí gas ETH cũng là một trở ngại đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Lending
Đây cũng là một trong những điểm nhấn của hệ Cardano trong thời gian qua.
- MELD đang chạy chương trình ISPO với hơn 600 triệu ADA được đặt trong các nhóm stake của MELD. Hơn nữa, Meld sẽ ra mắt IDO của mình trên VENT Finance vào tháng 10 năm 2021.
- Paribus là một giao thức cho vay đa chuỗi chủ yếu được xây dựng trên Cardano, đã ra mắt IDO của mình trên Cardstarter vào tháng 8 năm 2021.
- Liqwid là một giao thức lãi suất mã nguồn mở và không giám sát được xây dựng cho Người cho vay và Người đi vay, được tài trợ bởi Dự án Catalyst.
NFT/Gaming
NFT/Gaming trên Cardano phát triển mạnh từ đầu tháng 10 năm 2021 và đang thu hút được sự chú ý của cộng đồng. Đặc biệt với sự ra mắt của các Marketplace đã giúp người dùng có thể dễ dàng mint, mua, bán và giao dịch NFT.
- ADA Jam là một bộ sưu tập NFT được đúc trên Cardano Blockchain bao gồm các nhân vật và dự án. Bộ sưu tập CNFT bao gồm 10.000 mảnh ghép với tiềm năng mở khóa nâng cấp chỉ số và sức mạnh bằng cách sử dụng thẻ tăng cường.
- ADA Monsterz là một tập hợp các CNFT theo chủ đề quái vật trên Cardano có nhiều cấp độ hoặc độ hiếm khác nhau. Dự án mở bán vật phẩm theo hình thức hoàn toàn tự động và ngẫu nhiên.
- Adadomains.io cho phép người dùng sở hữu một miền trên Cardano Blockchain. Mỗi miền sẽ có dạng NFT, cho phép nó được giao dịch trên các sàn giao dịch.
- Canuckz NFT là các tác phẩm NFT theo chủ đề hoạt hình của Canada trên Cardano. Mỗi Canuckz là duy nhất, với màu sắc của một chiếc lá ở phía dưới bên phải cho biết mức độ quý hiếm của nó.
- Cardacity đang phát hành một bộ sưu tập gồm 25.567 thẻ NFT lấy cảm hứng từ thành phố. NFTmaker đã có 6 lần giảm giá trước đó và đã bán hết.
- Cardano Bits được bán hết từ nguồn chính và có sẵn thông qua các thị trường NFT thứ cấp. Lần ra mắt đầu tiên của nó đã nhấn mạnh đến mạng Yoroi, vì vậy dự án có kế hoạch giảm thêm trên các thị trường mới nổi bằng các Smart Contract.
- ADAZOO là một trò chơi NFT;
Oracles
Oracles trên Cardano cũng đang được ưu tiên phát triển khá nhiều. Đặc biệt như đã nói ở trên Cardano đã công bố hợp tác với ChainLink – nguồn cung cấp dữ liệu an toàn cho các dự án DeFi. Dưới đây là một số dự án làm về Oracles :
- Charli3: là một Oracle Cardano phi tập trung lấy dữ liệu từ các API và có sẵn cho các giao thức ở dạng luồng dữ liệu.
- Ergo: Giải pháp Oracle của Ergo đăng dữ liệu từ các bể oracle của Ergo bằng cách tin tưởng dữ liệu như một nguồn thông tin blockchain đáng tin cậy.
- Nut.link: Dữ liệu oracle của có thể được xem trực tiếp trên blockchain và được sử dụng bởi các nhà phát triển ứng dụng.
- PIGY là một orcale của Cardano đăng thông tin ngoài chuỗi (lãi suất và giá hàng hóa) vào các hợp đồng thông minh, nơi họ biến thông tin này thành dữ liệu trên chuỗi. Điều kỳ diệu đã thành hiện thực sau hard fork Alonzo và đăng các bản cập nhật nguồn cấp dữ liệu hàng ngày lúc 12 giờ 00 UTC.
- WolframAlpha, một công cụ tính toán, đã hợp tác với Cardano để tạo nên kỳ tích của họ vào năm 2017. IOHK, công ty mẹ của Cardano, đã thực hiện động thái chiến lược để tiếp cận gần hơn với các doanh nghiệp kể từ khi dữ liệu Cardano Blockchain được tích hợp vào Wolfram Alpha.
- API3 kết nối các hợp đồng thông minh với dữ liệu ngoài chuỗi với phạm vi của chúng trong các giải pháp từ mạng oracle của bên thứ ba đến công cụ oracle của bên thứ nhất.
Tổng kết
Tóm lại một số thông tin nổi bật của Cardano trong thời gian qua để anh em nắm được như sau:
- Cardano đang bước sang giai đoạn phát triển thứ 4 sau khi ra mắt Smart Contract. Giai đoạn này sẽ tập trung vào mở rộng cho các blockchain Cardano.
- Tại hội nghị thượng đỉnh, Cardano đã công bố nhiều đối tác quan trọng để mở rộng các ứng dụng ra xã hội thực.
- Quỹ Cardano cũng đầu tư 100 triệu đô nhằm đẩy mạnh cho các dự án đang phát triển trong không gian DeFi.
- Các dự án trong không gian DeFi cũng tận dụng cộng đồng ADA đông đảo để gọi vốn qua hình thức IPOS (stake, add pool ADA để thu về token của dự án) nhằm thu hút nhiều nhà đầu tư.
- Các dự án NFT đang dẫn đầu hệ sinh thái Cardano với hơn 1.5 tỷ giao dịch mint token.
Góc nhìn cá nhân
Thời gian vừa qua Cardano đã phát triển khá chậm chạp so với các hệ sinh thái khác. Solana là hệ sinh thái phát triển sau nhưng cũng đã vượt Cardano về nhiều mặt như tốc độ giao dịch, số lượng dự án, vốn hoá thị trường….
Từ đầu năm đến nay, token ADA cũng có những giai đoạn tăng trưởng nóng và đỉnh giá đã chạm mức 3$, hiện đang sideway vùng giá hơn 2$ (tại thời điểm viết bài). Để đạt được vùng giá như trên ADA cũng đã có thời gian tích luỹ khá dài. Vốn hoá thị trường của Cardano hiện tại đang đứng ở top 6 . Vì thế, nếu đầu tư vào ADA thời điểm này thì có thể sẽ không đạt được nhiều lợi nhuận do vị thế đầu tư không còn tốt nữa.
Nếu anh em đã lỡ tàu ADA thì có thể theo dõi những dự án quan trọng trong hệ sinh thái. Với những chiến lược phát triển mới, Cardano đang tập trung cho sự mở rộng và phát triển DeFi sẽ hứa hẹn một tương lai bùng nổ cho các dự án mới tiềm năng. Mình sẽ bổ sung thêm các bài đánh giá chi tiết về một vài dự án nổi bật của hệ này trong các bài viết sau.
Anh em muốn biết thêm thông tin gì về Cardano, hay quan tâm đến dự án nào? Hãy để lại bình luận bên dưới để mình cùng thảo luận nhé.
