Xin chào anh em, tình hình là dạo gần đây tình hình thị trường nhìn chung khá là tệ, stETH depeg cùng liên tục xuất hiện những tin đồn về việc Celsius có nguy cơ vỡ nợ do các khoản vay thế chấp đã khiến giá BTC lao dốc một cách chóng mặt. Tình hình kinh tế vĩ mô cũng không lạc quan hơn là mấy với việc chỉ số giá tiêu dùng CPI tại Mỹ tiếp tục đạt mức cao nhất trong vòng 40 năm (8,6%). Có thể nói chúng ta đang trải qua thời kỳ mà nhiều người vẫn gọi là “Downtrend” tương tự như 2018, nếu đó đúng là sự thật thì đây không phải là lúc để chúng ta hoảng loạn và bắt đầu bán tháo, đây là thời điểm quý giá để chúng ta nghiên cứu và tìm ra những “hidden gems” tiềm năng cho mùa bull trong tương lai. Hôm nay mình sẽ giới thiệu cho các bạn về chủ đề Refi – Regenerative Finance cũng những tiềm năng phát triển trong tương lai của nó.
Regenerative Finance (ReFi)
Bối cảnh hiện tại
Nếu bạn nhìn lại những năm gần đây, thế giới đã phải liên tiếp hứng chịu những tổn thất nặng nề đến từ thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh thậm chí có thể dẫn đến mất cân bằng hệ sinh thái tự nhiên. Nguyên nhân có thể xuất phát từ nhiều phía nhưng chắc chắn một trong những lí do lớn nhất chính là con người.
Việc đẩy nhanh sự phát triển về kinh tế, lòng tham đến từ lợi nhuận, đồng tiền, chiến tranh cùng rất nhiều lí do khác đã khiến cho thiên nhiên gặp phải những vấn đề nghiêm trọng. Thật ra, đây vốn là. một chủ đề vốn đã được tranh luận trong nhiều năm trở lại đây. Băng tan, mực nước biển gia tăng, cháy rừng,… đều là những minh chứng rõ ràng nhất cho sự tàn phá không giới hạn của con người. Tất cả các quốc gia đều đang chung tay để khắc phục tình trạng này, một vài báo cáo từ năm 2021 đã cho thấy rằng nếu muốn đạt được mục tiêu giảm một nửa lượng khí thải vào năm 2030 thì từ bây giờ mỗi năm thế giới sẽ phải chi khoảng 5 nghìn tỷ USD, một con số có thể nói là khủng khiếp.
Và rồi Regenerative Finance xuất hiện như một giải pháp mới đầy hứa hẹn về một hệ thống tài chính có thể tự cân bằng và duy trì giữa các tài nguyên khai thác và hệ sinh thái tự nhiên, nghe có vẻ thú vị đấy nhưng chính xác thì nó là cái gì?
ReFi là gì?
Oke, tiếp đến chúng ta sẽ nói về khái niệm đã nhỉ. Regenerative Finance hay còn lại là ReFi là một khái niệm khá mới và hầu như vẫn chưa được nói đến quá nhiều. Chính vì vậy, định nghĩa về nó vẫn còn khá trừu tượng nên mình sẽ cố gắng nói một cách dễ hiểu nhất có thể nhé.
Regenerative Finance là một hệ thống sẽ sử dụng dòng tiền như một công cụ để giải quyết các vấn đề mang tính hệ thống còn tồn đọng bằng cách thay đổi những gì đang diễn ra nằm tiềm ẩn bên dưới mô hình hoạt động kinh tế hiện tại của chúng ta nhằm mục đích kết nối cộng đồng và tái tạo lại môi trường tự nhiên. Sứ mệnh của ReFi chính là sự hàn gắn và tạo ra những giá trị mà con người chia sẻ được với nhau. Đích đến cuối cùng không chỉ đơn thuần là lợi nhuận mà là sự phát triển của cả quá trình.
Việc tích lũy tiền bạc và tạo ra của cải vẫn luôn phải đánh đổi bằng giá trị con người và cả tự nhiên. Mục đích của ReFi sẽ là tận dụng nguồn vốn để tạo ra một hệ thống xã hội lành mạnh và bình đẳng nhưng cũng thân thiện với môi trường. Nó sẽ mang đến một câu chuyện khác đến với nền kinh tế, một câu chuyện mà giá trị tạo ra sẽ được nhìn dưới bức tranh tổng thể và lợi nhuận sẽ được sử dụng để tái hồi phục lại hệ sinh thái trên hành tinh này. Qua đó, có thể tiếp tục duy trì cuộc sống và giải quyết các vấn đề xã hội về sự bất công và công lý.
Câu chuyện về ReFi là một vòng tròn, nó nhắc nhở chúng ta về việc tiền chỉ là một công cụ được phát minh ra bởi con người, vấn đề của thế giới hiện tại không nằm ở tiền mà ở cách vận hành của nó. Một mô hình tài chính mới mẻ không chỉ giúp tái tạo lại hệ sinh thái trên thế giới mà qua đó còn giúp phát triển năng lực tiềm ẩn từ những có nhân với tài năng đặc biệt.
Nghe qua mọi thứ thì có vẻ tầm nhìn và mục tiêu của nó có vẻ khá cao cả đấy, bài viết này mình sẽ không nói về làm thế nào ReFi có thể thay đổi thế giới hay những kế hoạch trong tương lai mà hôm nay mình sẽ nói về Celo – một tên có lẽ là không còn quá xa lạ với anh em nhỉ. CELO chính là một trong những người đầu tiên đưa ra định nghĩa về ReFi cũng như là khẳng định tầm nhìn cùng sứ mệnh của dự án sẽ phát triển theo hướng kết nối giữa Cryptocurrency và tái tạo môi trường để mỗi người dùng có thể trở thành một phần của sứ mệnh cao cả và còn cả kiếm được tiền nữa. Cùng tìm hiểu nhé.
Celo và tầm nhìn ReFi
Celo
Anh em có thể đã nghe và đọc được nhiều về Celo ở đâu đó, bây giờ mình cũng sẽ chỉ nói lại, chỉ là có lẽ sẽ hơi khác một chút, thử đọc nhé:
Celo là một EVM blockchain Layer 1 Carbon-negative được thiết kế để có thể truy cập và sử dụng được bởi bất kỳ ai có smartphone, ở bất kỳ đâu trên thế giới.
Theo nhiều cách khác nhau có thể nói Celo là một blockchain khá đặc biệt, thực tế là nó có nhiều stablecoin với các mệnh giá khác nhau – cUSD, cEUR và cREAL, và nhiều loại nữa sẽ ra mắt trong tương lai – và đặc biệt là kế hoạch back các stablecoin đó với 40% vốn là các tài sản khá “natural” như NFTs forest,… trong Celo Reserve trong vòng 4 năm tới. Điều đó là một tín hiệu cho nguồn cầu đối với thị trường: xây dựng những thứ tốt cho hành tinh và chúng tôi sẽ mua các token.
Ý tưởng đó đều xuất phát từ việc: “Nếu bạn trả lại tiền với nhiều thứ bạn muốn thấy trên thế giới, bạn sẽ nhận được nhiều thứ hơn thế”.
Celo dựa trên niềm tin rằng tiền có thể được lập trình để mở ra các mô hình kinh tế mới và việc thay đổi cách hoạt động của dòng tiền có thể dẫn đến một thế giới tươi đẹp hơn. Khi mọi thứ đều minh bạch, tính thanh khoản liên tục được thay đổi và công nghệ blockchain tiếp tục phát triển hơn nữa, việc đại diện cho một thứ gì đó mới mẻ và xây dựng cộng đồng xung quanh nó sẽ tạo ra một lợi thế cạnh tranh lớn trong không gian Multi-chain.
Với tầm nhìn về sự thành công của hệ sinh thái Celo, Regenerative Finance là một trong những mô hình tài chính sẽ rất khó để sử dụng trong thế giới thực hoặc thậm chí là không thể, hoặc ít nhất sẽ kém khả thi hơn nhiều nếu không có Crypto và công nghệ blockchain, mô hình kinh tế và cộng đồng mà Celo đã xây dựng là một cơ hội tốt để thực sự phát triển ReFi lên một khái niệm mới rộng hơn và được áp dụng mạnh mẽ hơn.
Tầm nhìn với Regenerative Finance
Narrow Problem
Phần lớn các cuộc thảo luận hiện nay về tác động của Crypto đến tự nhiên đều tập trung chủ yếu vào lượng khí thải carbon khi thợ đào khai thác BTC. Từ góc độ này, Celo sẽ giải quyết vấn đề vcarbon theo ba cách:
- Thứ nhất, Celo sử dụng cơ chế POS – Proof of stake.
- Thứ hai, Celo sẽ bù đắp lượng khí thải carbon liên quan đến cơ chế POS.
- Thứ ba, có những khoản tín dụng carbon được token hóa trên Celo(ví dụ: eBTC, kết hợp cBTC với cMCO2 để tạo ra carbon-neutral BTC).
Ba cơ chế này giải quyết các vấn đề đang gây tranh cãi về lượng khí thải carbon. Nhưng những phân tích này vẫn bỏ sót những điểm lớn hơn, quan trọng hơn.
Bigger Problem
Vấn đề rộng hơn là các giải pháp kinh tế-tài chính truyền thống lại đang chính là những nguyên nhân chính dẫn đến cuộc khủng hoảng sinh thái hiện nay trên thế giới. Trong hệ thống kinh tế hiện nay, sức mạnh của một nền kinh tế được đánh giá theo mức sản xuất và tiêu dùng, hoàn toàn loại bỏ các chi phí gây ra bởi ô nhiễm và tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên hữu hạn vốn có của con người.
Trong bối cảnh này, những câu hỏi thực sự cần đặt ra không phải là những câu hỏi chỉ nằm gọn quay quanh lượng khí thải carbon của BTC. Những câu hỏi thực sự cần đặt ra phải thật sự đào sâu vào vấn đề: làm thế nào Celo có thể thiết lập một hệ thống tài chính có thể giải quyết các chi phí liên quan đến việc phá tự nhiên và làm thế nào để có thể thiết lập một hệ thống tiền tệ trong đó tăng trưởng kinh tế dẫn đến tái tạo các hệ sinh thái một cách tự nhiên? Làm thế nào để có thể tạo ra tiền điện tử để việc áp dụng rộng rãi của chúng có thể đảo ngược cuộc khủng hoảng sinh thái hiện tại?
Tiền tệ được hỗ trợ bởi vốn tự nhiên
Ý tưởng ban đầu về điều này đến từ Charles Eisenstein trong cuốn sách “Scared Economics”. Ở đây, ông nhận thấy rằng khi bất kỳ thứ gì dùng để back cho giá trị nội tại của tiền, mọi người có xu hướng kiếm thứ đó nhiều hơn. Khi tiền được back bởi vàng, người ta có động lực mạnh mẽ để khai thác vàng, bởi vì nó in tiền một cách hiệu quả. Ở các nền văn hóa lâu đời nơi gia súc mang lại tiền bạc, cũng có tình trạng chăn nuôi quá mức gia súc tương tự.
Vì vậy ông đề xuất muốn quay trở lại back tiền bằng những thứ mà chúng ta muốn thấy nhiều hơn, ví dụ như rừng nguyên sinh, sông sạch,…
Đây là một ý tưởng mạnh mẽ. Nếu chúng ta đánh giá hoạt động kinh tế của mình bằng các đồng tiền được back bởi tài sản trong tự nhiên thì bất kỳ sự tăng trưởng kinh tế nào – bất kỳ sự gia tăng nào về lượng tiền lưu thông, sẽ dẫn đến sự tăng trưởng các nguồn tài nguyên thiên nhiên được bảo tồn. Một ý tưởng khá hay nhỉ.
Thực hiện
Mặc dù ý tưởng là một ý tưởng mạnh mẽ, nhưng việc triển khai nó trong bối cảnh tiền tệ hiện tại là cực kỳ khó khăn, liên quan đến các thỏa thuận đan xen giữa các chính quyền địa phương, chính quyền khu vực, chính quyền quốc gia và các hiệp ước quốc tế.
Nhưng Celo có thể thực hiện điều đó theo một cách khác.
Celo Reserve
Cơ chế giữ giá của Celo Dollars (cUSD) có thể được hiểu đại khái như sau. Nếu giá cUSD trên thị trường lớn hơn 1 USD, điều đó cho thấy cầu lớn hơn cung và sẽ tăng cung để đáp ứng cầu bằng cách in cUSD, bán trên thị trường với giá 1 USD dưới dạng $CELO và ký quỹ lượng $CELO đó trong một kho dự trữ phi tập trung. Mặt khác, nếu giá của cUSD nhỏ hơn 1 USD thì điều đó cho thấy rằng cung lớn hơn cầu và do đó giảm cung để đáp ứng nhu cầu bằng cách mua cUSD trên thị trường với giá 1 USD bằng $CELO. Tài sản dự trữ được quyết định thông qua quản trị và được cân đối định kỳ để đáp ứng cơ chế phân bổ của chúng.
Tài sản tự nhiên được lưu trữ
Với NFT, có thể thực hiện token hoá tài sản thực, bao gồm rừng, đất nông nghiệp,…Hơn nữa, các cảm biến và hình ảnh vệ tinh có thể được sử dụng cùng với các smart contracts để xác định chắc chắn việc bảo tồn và tái trồng rừng, tăng đặc tính hấp thụ carbon của đất nông nghiệp thông qua nông nghiệp tái tạo và xử lý chất ô nhiễm trong các lưu vực.
Khi các token đó ra đời, sẽ tiến hành trao quyền quản trị cho cộng đồng để thông qua biểu quyết quyết định phân bổ nguồn tiền cho lưu trữ. Điều này sẽ có một tác động lớn. Càng nhiều cUSD được lưu hành, thì lượng dự trữ càng lớn và việc phân bổ sẽ càng lớn. Điều đó kéo theo việc có thể bảo tồn thêm nhiều tài sản tự nhiên. Việc bảo tồn hàng chục nghìn ha đất rừng hay sông suối sẽ là vấn đề khả thi.
Những ứng dụng cho natural token
Bản chất các natural token này sẽ là các NFT, chúng sẽ đại diện cho một mẫu đất hoặc rừng cụ thể nào đó trong thực tế. Nhưng vẫn sẽ có một số tính năng để ứng dụng lượng token này như:
Staking
Người dùng có thể đem token đi stake để tăng thêm giá trị thực tế (bảo vệ rừng, chuyển đổi kỹ thuật canh tác sang trồng trọt tái sinh, v.v.) để tạo ra các các hoạt động tín dụng trong hệ sinh thái Celo. Đặc biệt là đối với việc stake sẽ hoàn toàn giống với việc cho ai đó thuê đất, những người mà có thể sử dụng nó để nâng cao tính đa dạng sinh học, độ màu mỡ của đất
Exchange
Bởi vì bản chất là NFT, chúng sẽ không phù hợp lắm đối với các DEX như Uni, Uber,… Nhưng đồng thời cũng bởi vì giá trị thực của chúng mang tính giá trị trong tự nhiên nên chúng cũng sẽ ít phù hợp đối với các sàn giao dịch NFT bình thường (chủ yếu tập trung vào âm nhạc và nghệ thuật tranh ảnh).
Oracle
Theo thời gian, cơ chế đo lường và báo cáo giá trị thực tế của các tài sản back cho các natural toekn (chẳng hạn như số lượng cây, đặc tính giữ nước của đất, đa dạng sinh học, v.v.) bằng cách sử dụng cảm biến và hình ảnh vệ tinh, sẽ hữu ích cho các smart contracts kích hoạt việc tăng cường giá trị sinh thái của đất,rừng,…
Tổng kết
Trên đây là bài viết mình muốn chia sẻ với anh em về Regenerative Finance cũng như là tầm nhìn của Celo với một concept khá mới này. Sứ mệnh của ReFi có vẻ khá cao cả khi mong muốn giải quyết một vấn đề mang tính thế kỷ của con người. Không biết tương lai ra sao, nhưng nếu nói về thị trường Crypto và tính ứng dụng thì anh em hãy thử nghĩ về viễn cảnh áp dụng cUSD có thể phát triển đến mức độ áp dụng hiện tại của USDC hay thậm chí USDT, Celo Reserve lúc đó sẽ bảo tồn (hoặc tái tạo) hàng chục triệu mẫu rừng và đất nông nghiệp,… Về lâu dài, điều này có khả năng tác động lớn hơn nhiều và mang tính hệ thống, gắn tăng trưởng kinh tế với tái tạo sinh thái. Đối với mình đây là một use case khá thực tế của Crypto đối với thế giới thực nhưng làm được hay không thì đó sẽ là câu chuyện của tương lai. Thị trường dạo này khá ảm đạm nên anh em hay cẩn trọng hơn với những quyết định đầu tư của mình nhé. Chúc anh em thành công.
