“Như rất nhiều người tin rằng các hợp đồng thông minh kết hợp được cung cấp bởi dữ liệu thời tiết về cơ bản sẽ thay đổi cách các doanh nghiệp, chính phủ và cá nhân phòng ngừa trước rủi ro thời tiết, tôi rất vui khi được trở thành cố vấn chiến lược cho dClimate, dự án mà tôi tin rằng đang thực hiện công việc quan trọng cho tương lai dữ liệu thời tiết và bảo hiểm thời tiết nói chung” Sergey Nazarov nhận định như vậy về dự án dClimate.
Đây không phải là lần đầu tiên Sergey nhắc đến Hợp đồng thông minh kết hợp (Hybrid Smart Contracts) và những ảnh hưởng của nó đến các ngành công nghiệp trong tương lai.
Hợp đồng thông minh là gì?
Trong thế giới tiền mã hóa, Hợp đồng thông minh (Smart Contract) là một ứng dụng hoặc một chương trình chạy trên blockchain. Hợp đồng thông minh giống như một hợp đồng kĩ thuật số bị bắt buộc thực hiện bởi một bộ quy tắc cụ thể. Nói một cách đơn giản, hợp đồng thông minh hoạt động như một chương trình tất định. Nó thực thi một tác vụ cụ thể trong trường hợp thỏa mãn các điều kiện nhất định.
Nhưng vấn đề đặt ra là, nếu như hợp đồng thông mình dùng để giải quyết các bài toán thực tế, nó sẽ lấy dữ liệu từ đâu để làm điều kiện, mà khi điều kiện này thỏa mãn, hợp đồng thông minh sẽ thực thi một tác vụ cụ thể?
Hãy lấy 1 ví dụ cụ thể như sau:
Giả sử bạn là một nhà quản lý đất đai và bạn đang tham gia vào một Chiến dịch Thế giới Xanh, giúp tài tạo các vùng đất bằng cách tăng độ che phủ của cây, cải tạo đất và thực hiện các phương pháp nông nghiệp phục hồi khác. Để đem lại sự công bằng, dự án đã xây dựng các hợp đồng thông minh trên blockchain để thanh toán cho bạn một cách tự động khi những đóng góp của bạn thỏa mãn điều kiện đặt ra trước đó.
Nhưng vấn đề đặt ra của hợp đồng thông minh là nó không thể tương tác được với dữ liệu bên ngoài, nó không thể xác nhận được độ phủ xanh tại khu vực của bạn để đưa ra đánh giá, đồng thời ra quyết định.
Hình 1: Hợp đồng thông minh không thể tương tác với dữ liệu ngoài chuỗi
Vì vậy, hợp đồng thông minh lúc này cần phải có một đối tượng trung gian, giúp chuyển dữ liệu từ bên ngoài vào hợp đồng thông minh. Dữ liệu đó có thể là dữ liệu vệ tinh về độ phủ xanh tại khu vực của bạn. Sau đó, dựa theo dữ liệu này, hợp đồng thông minh sẽ kích hoạt việc gửi phần thưởng chiến dịch cho bạn một cách tự động.
Đối tượng trung gian ở đây chính là Oracle: Nguồn cung cấp dữ liệu trên Blockchain.
Việc đưa Oracles vào hệ sinh thái tiền điện tử đã giải quyết được vấn đề. Oracle với tư cách là một phần mềm trung gian có thể dịch dữ liệu ngoài chuỗi (off-chain) thành dữ liệu trên chuỗi (on-chain), do đó làm cho các hệ thống và nguồn dữ liệu trong thế giới thực hoạt động hiệu quả cho các hợp đồng thông minh blockchain. Tuy nhiên, oracle là một thực thể tập trung, vì vậy dữ liệu của nó có thể bị xâm phạm. Điều này đặt ra một câu hỏi liên quan – lợi ích của việc có một hợp đồng thông minh trên một blockchain phi tập trung là gì nếu nó đang tìm nguồn cung cấp dữ liệu từ một nhà tiên tri tập trung có thể bị lỗi?
Đây là thời điểm mà nhu cầu về hợp đồng thông minh kết hợp được hiện thực hóa. Chainlink là một nền tảng để xây dựng các hợp đồng thông minh kết hợp như vậy.
Được nhắc đến như là một trong những chìa khóa chính trong Chainlink 2.0, Hợp đồng thông minh kết hợp là một giải pháp lý tưởng để giải quyết các vấn đề về độ tin cậy có thể xảy ra khi chỉ sử dụng một oracle tập trung duy nhất. Hợp đồng thông minh kết hợp duy trì bản chất của sự phân quyền phi tập trung. Nó kết nối mạng blockchain của hợp đồng thông minh không chỉ với một oracle tập trung mà với một mạng lưới oracle phi tập trung (Decentralized Oracle Network – DONs).
Thành phần của Hợp đồng thông minh kết hợp.
Hợp đồng thông minh kết hợp là một ứng dụng được tạo thành từ 2 thành phần chính:
- Hợp đồng thông minh – Một mã chạy độc quyền trên Blockchain
- Một mạng Oracle phi tập trung – Một mạng lưới phân tán gồm các nút oracle, cung cấp thông tin từ các nguồn dữ liệu ngoài chuỗi khối đến các hợp đồng thông minh trên chuỗi khối.
Hình 2: Thành phần của Hợp đồng thông minh kết hợp
Hai thành phần tương tác với nhau một cách liền mạch và an toàn để tạo thành một ứng dụng hợp đồng thông minh kết hợp duy nhất. Kết quả là mã trên chuỗi được tăng cường theo nhiều cách độc đáo và quan trọng, mở ra nhiều trường hợp sử dụng mới mà sẽ không thể thực hiện được chỉ thông qua mã trên chuỗi do các hạn chế về kỹ thuật, pháp lý hoặc tài chính.
Vậy Hợp đồng thông minh kết hợp được ứng dụng như thế nào trong dự án dClimate và thông điệp của Sergey Nazarov là gì?
Dự án dClimate là gì?
dClimate là một thị trường phi tập trung, minh bạch nơi các dữ liệu, dự báo và mô hình khí hậu được chuẩn hóa và phân phối. Thị trường kết nối trực tiếp các nhà xuất bản dữ liệu với người tiêu dùng dữ liệu, giúp các dữ liệu về khí hậu dễ tiếp cận và đáng tin cậy hơn. Khi các nhà xuất bản dữ liệu chia sẻ dữ liệu và dự báo với thị trường, nó sẽ tự động được chấm điểm về độ tin cậy, giúp người tiêu dùng mua sắm thông tin mà họ cần một cách chính xác. Đổi lại, dClimate tạo ra một cơ chế phân phối đơn giản, trực tiếp đến người tiêu dùng để kiếm tiền từ công việc của họ.
Tại sao dữ liệu khí hậu lại quan trọng?
Đối với các cá nhân, có thể chúng ta chưa hiểu rõ được tầm quan trọng của dữ liệu thời tiết. Lý do duy nhất để chúng ta kiểm tra thời tiết hàng ngày là để chuẩn bị cho cá nhân: Nếu trời mưa tôi sẽ cần mang thêm ô. Tôi có cần mang áo khoác, mang khăn khi dự báo trời có tuyết.
Tuy nhiên, có rất nhiều các doanh nghiệp, trang trại gia đình nhỏ, các tập đoàn quốc gia, các ngành công nghiệp có khả năng tiếp xúc với thời tiết và các chính phủ quốc gia dựa vào dữ liệu khí hậu và các mô hình để đưa ra các quyết định quan trọng ở mọi thời điểm.
Những thiệt hại gây ra bởi điều kiện thời tiết bất ổn là dễ dàng nhận thấy. Những cơn lũ bất chợt, những cơn bão, những trận động đất hay lớn hơn là các trận sóng thần đều gây nên những thiệt hại vô cùng lớn. Các nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Chính sách Kinh tế Stanford ước tính rằng vụ cháy rừng tàn khốc ở California có thể gây thiệt hại lên tới 10 tỷ USD, thiệt hại do ảnh hưởng của các cơn bão đang gây ra hàng năm đối với các hộ gia đình, doanh nghiệp và các cơ quan công cộng, dự kiến vượt quá 54 tỷ USD.
Vấn đề dClimate đang cố gắng giải quyết.
Bởi vì rất nhiều các đối tượng khác nhau đang dựa vào dữ liệu, mô hình và dự báo khí hậu chính xác để đưa ra quyết định, nên cần có một nơi tập trung để phân phối các dữ liệu này. Hiện nay, hệ sinh thái dữ liệu khí hậu đang bị phân mảnh và khó điều hướng đến người dùng, ngay cả đối với các chuyên gia có kiến thức.
dClimate đơn giản là chấm dứt sự phân mảnh dữ liệu này, nâng cao khả năng tiếp cận với dữ liệu nhưng vẫn đảm bảo chi phí thấp hơn, bảo mật tốt hơn, độ chính xác tốt hơn và phạm vi phủ sóng dữ liệu rộng hơn và sâu hơn.
dClimate tạo ra một thị trường mở, nơi tất cả dữ liệu và dự báo đều có “điểm đánh giá” khách quan để giúp người dùng dữ liệu lựa chọn dễ hàng hơn.
Kiến trúc của dClimate
Thông qua việc sử dụng mạng lưới oracle phi tập trung Chainlink, dClimate sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra một nền kinh tế xung quanh các bộ dữ liệu thời tiết trên chuỗi, thúc đẩy đổi mới hợp đồng thông minh cho các sản phẩm bảo hiểm tham số và một loạt các giải pháp bền vững giúp người dùng trên toàn thế giới thích ứng với rủi ro khí hậu. – Sergey Nazarov Người đồng sáng lập ChainLink cho biết.
dClimate được kiến trúc với 4 lớp chính, cùng với nhau cung cấp một cơ sở hạ tầng phi tập trung để tìm nguồn cung ứng, cung cấp, lưu trữ và khuyến khích việc sử dụng dữ liệu khí hậu chất lượng cao. Đó là các lớp: Quản trị, Oracle, Blockchain và Lưu trữ dữ liệu, và Thị trường.
Hình 3: Kiến trúc của dClimate
Lớp quản trị
Được điều hành bởi dClimate DAO, lớp quản trị sẽ có hai trách nhiệm chính:
- Triển khai và duy trì trình xác thực
- Tạo tiền thưởng
Những điều này đại diện cho các cách để DAO khuyến khích sự phát triển của mạng lưới và sẽ được thực hiện bởi một đề xuất/cơ chế biểu quyết. Đề xuất thành công sẽ được triển khai trong bộ mã của dClimate thông qua hợp đồng thông minh DAO.
Người xác nhận (Validators) là những người đặc biệt tham gia mạng lưới, áp dụng một số thuật toán được DAO phê duyệt như một phương tiện đánh giá chất lượng dữ liệu của nhà xuất bản. Các thuật toán này tạo ra Điểm đánh giá cho các nhà xuất bản dữ liệu mà sẽ được chia sẻ với người sử dụng dữ liệu theo thứ tự để hỗ trợ họ chọn lựa được nhà cung cấp dữ liệu uy tín.
dClimate dựa vào Chainlink để đóng vai trò là mạng lưới các nút xác nhận của nó. Bộ điều hợp bên ngoài của Chainlink sẽ được triển khai để mã hóa các thuật toán xác nhận được sử dụng ngoài chuỗi (Off-chain). Do đó, dClimate Dao bỏ phiếu để lựa chọn các nút Chainlink nào được đóng vai trò là trình xác nhận, loại bộ điều hợp Chainlink nào sẽ được chạy cho mỗi biến số dữ liệu khí hậu và nhiều quyết định khác như tiền thưởng ưu đãi cho các tập dữ liệu theo yêu cầu.
Tiền thưởng giúp cho mạng lưới phát triển bằng cách khuyến khích triển khai cơ sở hạ tầng mới.
DAO dClimate bắt buộc các công việc của oracle phải được hoàn thành thông qua các Thỏa thuận dịch vụ (SLAs), định nghĩa một cách chính xác công việc được thực hiện bởi các nút xác nhận Chainlink và phần thưởng cũng như hình phạt cho những nút mà không đạt được thỏa thuận chất lượng này. SLA được lưu trữ và thực thi trực tiếp trên blockchain.
Lớp Oracle
dClimate đã chọn áp dụng mạng Chainlink đã được sử dụng rộng rãi cũng như được chứng minh là một giải pháp an toàn. Lớp Oracle được điều hành bởi các nút Chainlink thực hiện ba công việc chính:
- Lấy dữ liệu thời tiết từ các nhà xuất bản và lưu trữ nó ở định dạng được mã hóa trên IPFS (một mạng chia sẻ dữ liệu ngang hàng)
- Đăng kết quả IPFS đã được băm vào chuỗi khối để được tham chiếu bởi người sử dụng dữ liệu.
- Xác nhận dữ liệu khí hậu bằng cách tạo Điểm đánh giá và xuất bản điểm đánh giá trên blockchain trong hợp đồng thông minh mà từ đó được sử dụng như một hình thức đánh giá một nhà cung cấp dữ liệu cụ thể.
Kết quả là, Chainlink oracle đóng vai trò là cầu nối giữa các hệ thống On-chain và Off-chain khác nhau, chẳng hạn như giữa các nhà cung cấp dữ liệu, IPFS, và blockchain.
Các nhà cung cấp dữ liệu có thể chạy các nút Chainlink của riêng họ hoặc tận dụng lợi thế hoạt động của các nút Chainlink được quản lý một cách chuyên nghiệp, giúp đơn giản hóa việc duy trì mà vẫn đảm bảo độ tin cậy, dự phòng và khả năng nâng cấp. Các nút này ký một cách mã hóa vào từng phần dữ liệu mà họ cung cấp cho dCimate sử dụng khóa riêng tư mà chỉ họ sở hữu, khóa này đóng vai trò là bằng chứng về nguồn gốc của dữ liệu từ một nhà cũng cấp cụ thể, và cho phép theo dõi lịch sử dữ liệu.
Lớp Blockchain và lưu trữ dữ liệu.
Lớp này được thiết kế để:
- Lưu trữ dữ liệu của nhà cung cấp trên IPFS một cách bí mật cho đến khi nó được mua bởi người sử dụng dữ liệu.
- Lưu trữ một hợp đồng thông minh của nhà xuất bản trên blockchain mà lưu trữ hệ thống Điểm đánh giá của nhà cung cấp dữ liệu nơi người sử dụng có thể tham khảo.
- Lưu trữ hợp đồng thông minh quản trị DAO chịu trách nhiệm về các thủ tục quản trị nhất định đã nêu ở lớp quản trị, ví dụ như phân quyền trên các nút xác nhận, thanh toán cho các nút xác nhận, v.v.
- Lưu trữ Thỏa thuận dịch vụ (SLAs) on-chain giữa DAO và nút xác nhận, chỉ ra chính xác công việc của các nút xác nhận và thực thi các phần thưởng/hình phạt dựa trên hiệu suất của chúng.
Bằng việc kết hợp tính bất biến của blockchain với khả năng lưu trữ dữ liệu phi tập trung của IPFS, dữ liệu khí hậu được lưu trữ ngoài chuỗi trên IPFS nhằm tiết kiệm chi phí chỉ với một hàm băm nhỏ, và điểm đánh giá lại được lưu trữ trên chuỗi để đảm bảo khả năng truy vấn chống kiểm duyệt.
Lớp Thị trường
Khi người sử dụng dữ liệu muốn truy cập vào một điểm dữ liệu, họ gửi đi một thanh toán stable coin trên chuỗi đến hợp đồng thông minh của nhà xuất bản dữ liệu và chỉ định hàm băm IPFS của dữ liệu mà họ muốn nhận được. Thanh toán stablecoin được trả cho nhà xuất bản dữ liệu, với các nút oracle sẽ được thanh toàn bằng token của mạng lưới Chainlink, $LINK, thông qua một chuyển đổi phía dưới, ví dụ như sử dụng một giao dịch phi tập trung.
Quá trình thanh toán này hoạt động hoàn toàn trên chuỗi, đảm bảo người sử dụng dữ liệu có thể trả tiền cho bộ dữ liệu họ cần mà không cần phải được sự cho phép từ các bên.
Nút Chainlink sẽ giám sát các sự kiện của hợp đồng để xác nhận một khoản phí đã được thanh toán bởi người sử dụng dữ liệu.
Sau khi nhận được khoản phí này, nút Chainlink sẽ mã hóa khóa phát hành sử dụng để cung cấp quyền truy cập vào dữ liệu IPFS của nhà xuất bản bằng cách sử dụng khóa công khai của người sử dụng dữ liệu và đăng nó lên hợp đồng thông minh trên chuỗi. Người tiêu dùng sau đó có thể truy xuất khóa phát hành được mã hóa này, giải mã nó bằng cách sử dụng khóa riêng tư cá nhân của họ, sau đó sử dụng khóa phát hành này để giải mã dữ liệu mong muốn được lưu trữ trên IPFS, và cuối cùng có được quyền truy cập vào dữ liệu chất lượng cao được xác nhận bởi hệ sinh thái dClimate.
Người sử dụng dữ liệu cũng sẽ trả một khoản phí stablecoin cho việc sử dụng thị trường, đặc biệt là với hợp đồng thông minh của nhà xuất bản dữ liệu như một phương tiện để đánh giá nhà xuất bản và dữ liệu mà họ cung cấp. Phí này cũng được quy đổi sang LINK và thanh toán cho các nút Chainlink.
Một vài thông tin khác về dự án
Backers
dClimate kêu gọi được $3.5M thông qua vòng Seed Round với sự hỗ trợ từ CoinFund, Multicoin Capital và Republic Labs.
Advisors
- Sergey Nazarov
Nazarov là đồng sáng lập Chainlink, mạng lưới tiên tri phi tập trung lớn nhất thế giới. Anh ấy đã làm việc về các hợp đồng thông minh từ năm 2014. Sergey là một người có tầm nhìn xa và đi đầu trong công nghệ mạng blockchain và oracle.
- Mark Cuban
Mark Cuban tham gia dClimate với tư cách nhà đầu tư và cố vấn chiến lược. Khoản đầu tư được thực hiện thông qua nhóm đầu tư mạo hiểm Radical Investments.
Tokenomics
- Tổng số lượng Token: 100,000
- Token sale: 30%
- Reserved: 20%
- Funding start-up cost: 17%
- Dev and Research: 23%
- Staking Reward: 10%
Tech Update
- Hoàn thành phiên bản ban đầu của giao diện Marketplace hỗ trợ cả Desktop và Mobile.
- Kiểm tra smart contract ở local và sẽ triển khai testnest trong thời gian sớm để kiểm tra việc tích hợp với các node Chainlink.
- Nghiên cứu giải pháp mở rộng Lớp 2.
Lời kết
Nếu bạn là người theo dõi thị trường Crypto đủ lâu, bạn sẽ nhận thấy sự tiến hóa rõ rệt của thị trường, công nghệ cũng như các dự án. Thời điểm năm 2016-2017, các dự án hầu hết chỉ nằm trên ý tưởng của những trang sách trắng. Khi mà nhà đầu tư chỉ quan tâm đến token dự án, có mua được ICO hay không? Khi nào dự án lên sàn?
Và khi DeFi ra đời, các dự án đã dần có use case rõ ràng hơn. Các nhà đầu tư không còn chỉ mua token rồi chờ tăng giá nữa mà hoàn toàn có thể dùng token tham gia vào các dự án DeFi để nhận thêm rất nhiều rewards.
Cách mà Chainlink đang làm hiện tại cũng như trong tương lai, là kết nối các dữ liệu On-chain và Off-chain lại với nhau, đem đến những ứng dụng thực tiễn cho Blockchain, giải quyết các bài toán ngoài đời thực, thậm chí là những bài toán thuộc về vấn đề chung toàn cầu, như vấn đề biến đổi khí hậu. Và dClimate là một trong số đó.
Theo cá nhân mình nhận định, các dự án Blockchain dành cho doanh nghiệp, tổ chức và các dự án có giá trị thực tiễn cao sẽ là bước tiến hóa tiếp theo của thị trường Crypto. Nhờ các dự án này sẽ giúp một lướng lớn người dùng thực sự được trải nghiệm Blockchain, nhận được những lợi ích mà Blockchain mang lại.
