Sự thành công của sự kiện The Merge đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của Ethereum nói riêng và công nghệ blockchain nói chung. Nó mở ra một trang mới hứa hẹn sẽ mang lại nhiều sự thay đổi tích cực cho blockchain Ethereum trong tương lai khi mà nguồn cung ETH có thể trở nên giảm phát, đẩy mạnh tính phân quyền của mạng lưới,… Tuy nhiên, trong bài viết này, hãy cùng mình phân tích tình hình hoạt động của Ethereum trong Q3 vừa qua, liệu rằng sau khi thị trường tạm thoát khỏi giai đoạn bán tháo mạnh mẽ diễn ra vào tháng 5 và tháng 6, Ethereum hiện đang hoạt động thế nào nhé 

Tổng quan

• Ở thời điểm hiện tại, Ethereum vẫn đang là hệ sinh thái lớn nhất trong thị trường Crypto và cũng đồng thời là blockchain hoạt động sôi nổi, mạnh mẽ nhất trong giai đoạn Bear market vừa qua khi phần lớn sự tập trung của người dùng, dev, Dapps lớn trong thị trường. ETH cũng có cú lội ngược dòng ngoạn mục trở lại sau khi giảm mạnh vào Q2 khi thị trường rơi vào cuộc khủng hoảng thanh khoản. Tuy nhiên, Ethereum vẫn đang phải vật lộn để có thể tìm cách hồi phục lại được khối lượng giao dịch, doanh thu, TVL, users,… từ trước giai đoạn thị trường bán tháo vào tháng 5. Nhưng bức tranh hiện tại của Ethereum vẫn đang khá lạc quan nếu so với các Layer 1 khác khi đây vẫn là blockchain thống trị về thị phần smart contract trên thị trường
• Lượng người dùng trên các Layer 2 tăng mạnh khi lộ trình phát triển xoay quanh Rollups đang dần từng bước thực hiện. TVL trên cả Optimism và Arbitrum vượt mốc 1 tỷ USD
• The Merge thành công và Ethereum chính thức chuyển sang cơ chế đồng thuận PoS đã đánh dấu một kỷ nguyên phát triển mới của blockchain hàng đầu thị trường. Với việc giảm đến 99,95% năng lượng tiêu thụ so với phiên bản PoW, đồng thời biến ETH có thể trở thành một loại tài sản giảm phát, Ethereum có thể tiến thêm một bước gần hơn với “Mass adoption”

Key Mertric

Performance Analysis

Quarter Highlights

Thị trường Crypto nhìn chung đã có sự hồi phục trở lại trong Q3/2022 kể từ cơn khủng hoảng thanh khoản bắt nguồn từ “Terra collapse” kéo theo thị trường rơi vào tình trạng bán tháo mạnh cùng với đó là tình hình kinh tế vĩ mô nhiều biến động trong Q2. Giá ETH thậm chí còn tăng trưởng mạnh mẽ quay trở lại mốc 2000 USD khi nhiều nhà đầu tư kỳ vọng vào sự kiện The Merge và đầu cơ ETH nhằm nhận về ETHW như một cách ăn airdrop. Vào ngày 14:43 ngày 15/09/2022 (Theo giờ Việt Nam), sự kiện lịch sử The Merge chính thức diễn ra thành công và Ethereum đã chuyển đổi cơ chế đồng thuận từ PoW sang PoS thay thế vai trò của các thợ đào bằng các validator, mở ra một kỳ nguyên phát triển mới blockchain số 1 thị trường hiện nay. Sau The Merge, block reward dành cho các validator sẽ giảm mạnh đến 90% so với các miner, từ xấp xỉ 13.500 ETH xuống còn 2.000 ETH mỗi ngày, giảm thiểu chi phí cũng như là áp lực xả ETH ra ngoài thị trường

Số lượng ví và giao dịch của Ethereum cũng duy trì ở mức tương đối ổn định khi không có quá nhiều thay đổi so với Q2. Trong thời gian tới, với sự phổ biến của Crypto đối với thế giới, có thể sẽ ngày càng có nhiều người dùng và nhiều giao dịch hơn được thực hiện. Nhưng giải pháp mở rộng của Ethereum có lẽ vẫy xoay quanh các Layer 2, đặc biệt là Rollups nhiều hơn là việc giải quyết chúng trên Layer 1

Doanh thu của Ethereum trong Q3 cũng sụt giảm, 1 phần do chúng ta vẫn đang trải qua giai đoạn Bear market và vẫn chưa có nhiều dấu hiệu cho thấy sự tăng trưởng trở lại trong thời gian tới, cùng với đó là khối lượng giao dịch trên các Layer 2 tăng lên và cơ chế đốt EIP-1559. Những điều đó đã đẩy doanh thu từ phí giao dịch về mức thấp nhất kể từ 2020, nếu tình trạng này tiếp tục tiếp diễn và kéo dài, có thể sẽ ảnh hưởng phần nào đó đến staking yield sau The Merge

Network Performance

Khối lượng giao dịch hàng ngày trên Ethereum cũng không có nhiều sự thay đổi đáng kể kể từ khi cơ chế đốt base phí EIP-1559 được áp dụng vào tháng 8/2021. Trong Q3 này, số lượng giao dịch thực hiện trung bình hằng ngày là 1,2 triệu giao dịch, tăng 6% so với Q2 khi thị trường có đà hồi phục nhẹ trở lại. Cụ thể, số lượng giao dịch chuyển ETH và các giao dịch trên các giao thức DeFi tăng 7% và 14% lên khoảng 415.000 và 82.000 giao dịch mỗi ngày. Trái lại, các giao dịch liên quan đến các Bridge và NFT lại giảm tương ứng 41% và 17% xuống khoảng 9.000 và 181.000 giao dịch mỗi ngày, điều này có thể bắt nguồn từ việc các vụ tấn công nhằm vào các Cross-chain Bridge trong giai đoạn Bear market lần này khá nhiều và người dùng bắt đầu trở nên cẩn trọng hơn

Lượng người dùng hoạt động hàng ngày cũng có nhiều nét tương đồng với khối lượng giao dịch hàng ngày trên Ethereum. Trong Q3, trung bình có khoảng 550.000 địa chỉ ví hoạt động hằng ngày, tăng 5% so với Q2. Trong đó, vào ngày 27/7, Chandler Guo – một miner ETH nổi tiếng tuyên bố 1 kế hoạch cho Ethereum PoW fork cùng với hoạt động bảo trì ví của Binance thì lượng người dùng có vẻ tăng đột biến

Trước The Merge, nguồn cung ETH có mức lạm phát khoảng 4,2%/năm, hầu hết đến từ block reward dành cho các miner vì về cơ bản thì cơ chế đốt EIP-1559 chỉ vừa đủ để bù trừ cho staking reward của các validator trên Beacon Chain. Quay lại hiện tại, lượng ETH nằm trong các smart contracts đã có xu hướng tăng kể từ 2020 khi DeFi Summer bùng nổ và ngày càng có nhiều người dùng hơn. Điều này đã dẫn đến việc nguồn cung ETH nằm trên các CEX giảm dần, tuy nhiên sự kiện thiên nga đen “Terra collapse” đã khiến cho nhiều người dùng mất niềm tin vào các ứng dụng DeFi. Lượng ETH nằm trong các smart contracts đạt đỉnh vào ngày 9/5/2022 (30%), vài ngày trước khi Terra sụp đổ và xuất hiện xu hướng giảm dần kể từ đó

Market Metrics

Với việc The Merge diễn ra trong tháng 9, không quá bất ngờ khi có nhiều nhà đầu tư trở nên bullish trong Q3 khi mà TTD đã được thông báo thiết lập sẵn từ khoảng giữa tháng 7, khối lượng “Call Option” (quyền chọn mua) trên càng sàn giao dịch tăng mạnh 

Thậm chí còn có những quyền chọn mua ETH với giá 5.000 USD đáo hạn vào cuối tháng 9 và quyền chọn mua ETH với giá 2.500 USD đáo hạn vào cuối năm. Có thể thấy giai đoạn ấy nhiều nhà đầu tư bullish vào ETH đến mức nào, tuy nhiên sau khi The Merge diễn ra thành công thì giá ETH chỉ rơi vào khoảng đâu đó 1.500 USD vào sau đó giảm khá mạnh trong những ngày vừa qua

Khi tâm lý thị trường bắt đầu thay đổi sau khi rơi vào tình trạng bán tháo cuối Q2, giá ETH dần hồi phục mạnh trở lại và ít biến động hơn hẳn trong tháng 7 và tháng 8. Thực tế thì điều này cũng đúng với phần lớn thị trường sau một khoảng thời gian khá tồi tệ vào tháng 5 và tháng 6 khi cơn khủng hoảng thanh khoản diễn ra

Layer 2

Kế hoạch mở rộng xoay quanh Rollups của Ethereum cũng dần được thực hiện. Trong khi số lượng giao dịch trên Ethereum vẫn không quá nhiều sự thay đổi đáng kể so với quý trước nhưng số lượng giao dịch trên các Layer 2 lại có sự tăng trưởng khá đáng kể. Trên Arbitrum, số lượng giao dịch mỗi ngày tăng gấp 3 lần từ 39.000 vào tháng 1/2022 đến 115.000 vào tháng 8/2022, cùng thời gian Optimisim cũng tăng đến 3,5 lần từ 41.000 giao dịch lên đến 142.000 giao dịch

Bên cạnh đó, các ứng dụng trên Layer 2 cũng đã bắt đầu thu hút được sự chú ý và người dùng như GMX trên Arbitrum hay Synthetix trên Optimism. Chúng thu hút được lượng lớn TVL về cho nền tảng trong quãng thời gian vừa qua. Tuy nhiên, cũng khó có thể xác định lượng người dùng thật sự trên cá Layer 2 này khi mà có vẻ như nhiều người đang muốn skin trên Arbitrum để ăn airdrop tương như như với Optimism hơn là nhu cầu thực sự

Sector Analysis

Decentralized Exchanges (DEXs)

Trong Q2, các DEX có khoảng 2,72 tỷ USD volume giao dịch mỗi ngày. Trong Q3, con số đó xuống còn 1,83 tỷ USD. Doanh thu so với cùng kỳ năm ngoái cũng giảm khoảng 800 triệu USD. Uniswap tiếp tục chiếm lĩnh phần lớn thị phần khi tăng từ 60% vào cuối Q2 lên đến 72% vào cuối tháng 8. Trái lại, khối lượng giao dịch trên Curve lại giảm mạnh từ 16% xuống còn 8% mặc dù có nhiều incentives program hơn so với Uniswap

Borrowing and Lending

Khối lượng vay giảm mạnh trong Q3 sau cơn khủng hoảng thanh khoản tàn khốc trong Q2. Từ mức trung bình khoảng 280 tỷ USD mỗi ngày xuống còn 116 tỷ USD. Đặc biệt tháng 7 là tháng có hoạt động yếu nhất trước khi khối lượng tăng nhẹ trở lại vào tháng 8 khi nhiều nhà đầu tư muốn tối ưu hóa lượng ETHW nhận được bằng cách vay mượn thêm ETH

NFTs

Trong khi khối lượng giao dịch hằng ngày NFT giảm mạnh thì số lượng nhà đầu tư lại không sụt giảm quá mạnh với lượng người dùng ổn định ở mức khoảng 40.000 người dùng mỗi ngày. Khối lượng giao dịch tính theo USD giảm đến 90% so với tháng 1. Doanh số đạt khoảng xấp xỉ 1 tỷ USD mỗi tháng trong Q3 và là mức giảm khá mạnh so với 4,6 tỷ USD mỗi tháng trong Q2. Sự sụt giảm đáng kể này không chỉ bởi vì thị trường NFT đã bắt đầu chạm lại và đi xuống mà còn là do giá ETH giảm khá sâu khi thị trường Crypto rơi vào khủng hoảng dẫn đến giá NFT cũng bị ảnh hưởng 

OpenSea tiếp tục là nền tảng chiếm lĩnh phần lớn thị phần trong Q3, tuy nhiên chúng ta cũng cần để mắt đến Sudoswap. Một nền tảng cung cấp các pool thanh khoản cho NFT tương tự như Uniswap cho NFT.

Stablecoins

Stablecoins là huyết mạch của một hệ sinh thái DeFi. Trong khi thị trường stablecoins không có quá nhiều biến động và khối lượng giao dịch cũng không có thay đổi quá đáng kể so với Q2 thì lại xuất hiện những vấn đề liên quan đến pháp lý có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của DeFi trong tương lai:

• Circle, công ty mẹ của USDC đã chặn 38 địa chỉ ví sau khi Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài tại Hoa Kỳ (OFAC) ra quyết định đưa Tornado Cash vào danh sách trừng phạt đặc biệt sau các cáo buộc liên quan đến việc hỗ trợ các hoạt động rửa tiền trong các vụ hack Crypto
• Theo sau sự kiện này, Founder của của MakerDAO là Rune Christensen muốn lên kế hoạch để giảm bớt sự phụ thuộc của DAI vào USDC 
• Aave cho ra mắt stablecoin của mình – GHO 
• Circle cho ra mắt stablecoin backed bởi EURO – EUROC

Hành động của Circle không được phần đông cộng động ủng hộ cho lắm, thị phần của USDC giảm từ 44% xuống còn 41% trong Q3 và phần lớn có lẽ đã được BUSD hấp thụ khi tăng thị phần của mình từ 14% lên 16%

The Merge

Cuối cùng, sau một khoảng thời gian dài chờ đợi và biết nhiêu lần trì hoãn, sự kiện quan trọng nhất trong lịch sử phát triển của Ethereum và đồng thời cũng là sự kiện được mong đợi nhất nửa cuối 2022 – The Merge đã diễn ra thành công vào lúc 14:43 ngày 15/09/2022 (Theo giờ Việt Nam). Theo đó, khi TTD (Terminal Total Difficulty) của các block trên Ethereum chạm đến ngưỡng 58750000000000000000000, 2 blockchain là Ethereum Mainnet với cơ chế đồng thuận PoW và Beacon Chain với cơ chế đồng thuận PoS đã hợp nhất lại với nhau đánh dấu việc chính thức loại bỏ cơ chế PoW và hoàn toàn chuyển mình sang PoS. Block đầu tiên trên Ethereum PoS được xác thực và xử lý bởi địa chỉ ví: : 0xeee27662c2b8eba3cd936a23f039f3189633e4c8 (height: 15537394)

Sau The Merge, việc khai thác và xác thực các block mới trên mạng lưới sẽ do các validator đảm nhận thay vì các thợ đào như ở PoW nên Ethereum sẽ giảm đến 99,95% lượng điện tiêu thụ, góp phần làm giảm 0,2% năng lượng tiêu thụ của cả thế giới (Theo Vitalik Buterin). Bên cạnh đó, việc không phải trả thưởng quá nhiều cho các validator như với các thợ đào, kết hợp cùng cơ chế burn coin EIP-1559 hứa hẹn sẽ có tác động rất lớn đến giá trị của ETH trong tương lai khi có thể khiến nguồn cung trở nên giảm phát

Dòng tiền đổ vào Beacon Chain trong khoảng thời gian 2 tháng trước thềm The Merge cũng chậm lại đáng kể khi chỉ tăng 4% so với 17% trong Q2. Nguyễn nhân chủ yếu đến từ việc stETH của Lido Finance nền tảng staking ETH 2.0 lớn nhất thị trường ở thời điểm hiện tại depeg so với ETH. Và chừng nào việc này còn tiếp diễn thì người dùng sẽ có xu hướng mua stETH trên thị trường để ăn chênh lệch khi giá stETH hồi phục hơn là việc stake trực tiếp trên Beacon Chain. Bên cạnh đó, lượng ETH được stake trên Binance và Coinbase cũng tăng khoảng 4% bất chấp việc 2 staking derivatives assets của họ là cbETH và BETH cũng đang bị depeg so với ETH. Trong số các nền tảng phái sinh thì Lido tăng 1% lên 4,2 triệu ETH còn Rocket Pool tăng 11% lên khoảng 218.000 ETH được stake

Tổng kết 

Tổng quan lại thì đến thời điểm hiện tại và có lẽ là một khoảng thời gian khá dài nữa trong tương lai, có lẽ hệ sinh thái Ethereum vẫn sẽ duy trì được vị trí độc tôn của mình trong thị trường Crypto bất chấp Bear market. The Merge chỉ là bước khởi đầu cho một kỷ nguyên phát triển và hoàn thiện Ethereum còn rất dài phía trước. Tất nhiên trên chặng đường đó vẫn sẽ tiếp tục xuất hiện các Layer 1 mới với công nghệ mới hơn và mong muốn trở thành “Ethereum killer” mới như Aptos, Sui,… vì vậy Ethereum sẽ phải tiếp tục vững bước trên hành trình của mình nếu không muốn bị vượt mặt