Một trong những câu chuyện thu hút nhiều sự chú ý nhất trong những ngày vừa qua bên cạnh sự sụp đổ của Three Arrows Capital là thương vụ giữa FTX của Sam Bankman-Fried và nền tảng lending BlockFi cùng với sự can thiệp của Morgan Creek Digital. Thương vụ đình đám này đã đặt ra nhiều câu hỏi cũng như là vấn đề về việc liệu các nền tảng lending có đang thực sự hoạt động tốt trong “Bear Market” lần này khi mà BlockFi là đơn vị thứ 2 sau Voyager Digital thông báo về tình trạng khó khăn của mình. Cùng tìm hiểu nhé.

Các bên liên quan

Sam Bankman-Fried & FTX

Sam Bankman-Fried là CEO của sàn giao dịch tiền điện tử FTX cũng như trước đây cũng từng là CEO quỹ đầu tư mạo hiểm Alameda Research. Anh lấy bằng Cử nhân Khoa học Vật lý tại Viện Công nghệ Massachusetts vào năm 2014. Trước khi thành lập Alameda Research và sau đó là FTX, Sam là một nhà giao dịch trên bàn ETF quốc tế của Jane Street Capital.

Năm 2017, Sam biết rất ít về tiền điện tử nhưng nhận ra lĩnh vực này có tiềm năng rất lớn. Tháng 11/2017, Sam thành lập Alameda Research. Ban đầu, công ty hoạt động trên một ý tưởng rất đơn giản: mua BTC giá rẻ ở Mỹ, bán lại với giá cao ở Nhật, chuyển số tiền thu được về Mỹ và lặp lại quy trình. Tới thời điểm hiện tại, họ quản lí hơn 1 tỷ USD tài sản kỹ thuật số và có khối lượng giao dịch khoảng từ 1 – 10 tỷ USD mỗi ngày trên hàng nghìn tài sản từ BTC cho đến các Altcoins khác nhau. Bên cạnh đó, Alameda Research còn là 1 market maker cung cấp thanh khoản cho khoảng 35 sàn giao dịch hàng đầu hiện nay.

Năm 2021, Sam Bankman-Fried xếp hạng 32 trong danh sách Forbes 400 người Mỹ giàu nhất với tài sản ròng là 24,5 tỷ USD.

FTX

FTX được thành lập vào tháng 4/2019 và Alameda Research là nhà hỗ trợ chính. Vào tháng 7/2021 FTX thành công gọi vốn với số tiền lên đến 900m USD và được định giá 18 tỷ USD. Bên cạnh đó, vào tháng 5 vừa qua FTX đã vượt qua Coinbase về thị phần để trở thành sàn giao dịch tiền điện tử lớn thứ 2 thế giới chỉ đứng sau gã khổng lồ Binance. Đây là kết quả dường như không quá bất ngờ nếu xét trên tình hình kinh doanh chung của FTX và Coinbase kể từ đầu năm 2022. Về phía Coinbase, công ty đang phải đối mặt với một số khó khăn nhất định với khoản lỗ 430 triệu USD trong Q1/2022, kéo theo giá cổ phiếu COIN lao dốc nghiêm trọng, giảm hơn 70% vào năm 2022 và hơn 80% so với mốc ATH tại 430 USD ngay sau được niêm yết trên sàn chứng khoán vào tháng 4/2021.

Trong khi đó, câu chuyện lại hoàn toàn ngược lại đối với FTX. Trong thời gian qua, có thể thấy rằng CEO FTX Sam Bankman-Fried đang chú trọng phần lớn vào mảng pháp lý để thực hiện chiến dịch “bành trướng” vị thế sàn giao dịch FTX trên thị trường quốc tế, và điều đó đã mang lại cho FTX nhiều thành công ngoài mong đợi. Bằng chứng là ngân hàng Goldman Sachs, một trong những đế chế tài chính lớn nhất ở Mỹ đã chấp nhận ngồi vào bàn thảo luận để tìm kiếm mối quan hệ đối tác tiềm năng với FTX. Không những vậy, FTX còn rất “khôn khéo” thiết lập cầu nối vững chắc với thị trường tài chính truyền thống thông qua việc CEO Sam Bankman-Fried mua lại 7,6% cổ phần Robinhood.

BlockFi

BlockFi là một nền tảng cho phép người dùng gửi tiết kiệm, đi vay, giao dịch các tài sản Crypto,…  Nói một cách dễ hiểu thì nó hoạt động tương tự như một ngân hàng với asset là Cryptocurrency. BlockFi có trụ sở chính tại New York, Hoa Kỳ. Công ty được ra mắt vào tháng 8/2017 bởi Zac Prince và Flori Marquez, và cặp đôi đã huy động thành công hơn 60 triệu đô la tài trợ qua bốn vòng đầu tư, với vòng cuối cùng diễn ra vào tháng 12/2018.

BlockFi có sự bảo đảm đầu tư từ các đơn vị được đánh giá cao bao gồm CoinBase, ConsenSys Ventures, Kenetic Capital, SoFi, Mike Novogratz, Galaxy Digital, Anthony Pompliano từ Morgan Creek Capital và anh em nhà tỷ phú Winklevoss. Bạn nào tìm hiểu thì sẽ biết những tổ chức này, nhà đầu tư này có ảnh hưởng, và uy tín rất lớn trong thị trường tiền điện tử cũng như là thị trường tài chính truyền thống. BlockFi hoạt động với đội ngũ nòng cốt là những chuyên gia giàu kinh nghiệm có kinh nghiệm quan trọng về tài chính và cho vay. Bạn dễ dàng tìm kiếm các thông tin về BlockFi trên các báo lớn thế giới như TechRun, Bloomberg, Coindesk,…

Morgan Creek Digital

Morgan Creek Capital Management là một công ty chuyên cung cấp các dịch vụ quản lí đầu tư cho các tổ chức và khách hàng như quỹ hưu trí, tổ chức hỗ trợ tài chính, công ty gia đình,.. Họ cung cấp các giai pháp đầu tư phù hợp cho khách hàng có nhu cầu cũng như xây dựng danh mục đầu tư, quản lí tài sản,… 

Morgan Creek Digital  là 1 phần của Morgan Creek Capital Management chuyên đầu tư vào các loại tài sản chuyển đổi trong thời đại kỹ thuật số: AI, blockchain, tài sản số,.. Họ đầu tư vào các công ty và công nghệ có tiềm năng tạo ra sự ảnh hưởng, minh bạch , bảo mật mà có thể tác động có lợi lên nền công nghiệp và toàn thế giới.

The story

Vào 2 tuần đầu tiên của tháng 6, chúng ta đã chứng kiến giá BTC đã có lúc điều chỉnh về tận 17.622 USD, ngưỡng giá trị còn thấp hơn cả đỉnh 20.000 USD của năm 2017, đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử kể từ khi ra đời xảy ra hiện tượng này. Trong khi đó, ETH cũng bị bán tháo về tận 881 USD, về đầu giá “3 chữ số”. Thị trường ngay lập tức rơi vào sự hoảng loạn tột độ, một phần nguyên nhân cũng có thể đến từ việc Fed ra quyết định tặng mạnh lãi suất thêm 0,75% giữa bối cảnh tỷ lệ lạm phát tại Mỹ đạt mức cao kỷ lục trong vòng 40 năm.

Giữa tình hình đó, vào chiều 19/06, SBF tiết lộ đã tham gia một cuộc phỏng vấn và chia sẻ những suy nghĩ cá nhân của mình về tình hình hiện tại của thị trường Crypto. CEO FTX cho rằng nguyên nhân chung đằng sau sự đi xuống của cả thị trường chứng khoán và tiền mã hóa là vì những hành động điều tiết của Fed. Ông nói tâm lý hoảng loạn lan rộng là điều khó tránh xảy ra: “Tôi cảm thấy có trách nhiệm cân nhắc nghiêm túc về việc kéo lại thị trường, dù điều đó có thể khiến chúng tôi chịu thua lỗ, để ngăn chặn hiệu ứng domino. Dù chúng tôi không phải là người gây ra cơn khủng hoảng hiện tại, hay bị ảnh hưởng bởi nó. Tôi nghĩ đó sẽ là điều có lợi cho hệ sinh thái và tôi muốn làm điều mà có thể giúp nó phát triển và lớn mạnh”.

Tối 21/06, BlockFi thông báo đã được FTX, sàn giao dịch phái sinh tiền mã hóa hàng đầu thế giới, cho vay 250 triệu USD. Số tiền này sẽ được sử dụng để đảm bảo thanh khoản cho người dùng đang gửi tiền vào dự án, theo khẳng định của CEO BlockFi – Zac Prince. Đây là động thái mới nhất của BlockFi sau khi dính vào tin đồn bị ảnh hưởng liên đới từ scandal “vỡ nợ” của hai ông lớn trong ngành tiền mã hóa là Celsius và Three Arrows Capital. Hôm 17/06, ông Zac Prince “ẩn ý” về việc đã thanh lý tài sản thế chấp của Three Arrows Capital, đồng thời khẳng định tài sản của người dùng vẫn an toàn, song lại không lý giải cho quyết định vì sao lại phải “vay nóng” FTX như vậy. 

Như vậy, BlockFi là công ty thứ 2 thừa nhận đã được cứu trợ bởi các tổ chức có liên quan đến tỷ phú Sam Bankman-Fried. Cách đó không lâu, Voyager Digital thông báo đã vay 485 triệu USD dưới dạng Crypto asset (giá trị tại thời điểm vay) từ Alameda Research, quỹ đầu tư có liên hệ mật thiết với FTX. Cụ thể, Alameda Research sẽ cho Voyager Digital vay 200 triệu USDC, cùng 15.000 BTC, với tổng giá trị là khoảng 485 triệu USD tính ở thời điểm thực hiện bài viết. Thời hạn vay sẽ là đến ngày 31/12/2024, lãi 5%/năm. Voyager Digital tiết lộ số tiền này sẽ được sử dụng để đảm bảo tài sản cho khách hàng trong bối cảnh thị trường Crypto liên tục đi xuống trong thời gian qua. Bên cạnh đó, Voyager khẳng định vẫn đang còn hơn 200 triệu USD tài sản.

BlockFi cách đây ít lâu cũng thông báo cắt giảm cắt giảm 20% đội ngũ nhân sự 850 người vì tình hình thị trường. Công ty vào tháng 03/2021 đã gọi vốn 250 triệu USD ở định giá lên đến 3 tỷ USD, thậm chí còn có tin đồn họ đã tham gia vòng gọi vốn trị giá 500 triệu USD với định giá lên đến 5 tỷ USD song đã hạ định giá xuổng chỉ còn 1 tỷ USD trong quá trình huy động tiền trong tháng 6 bởi bối cảnh khó khăn nhưng vẫn không thành công.

Tuy nhiên, bất ngờ xảy ra khi Morgan Creek kêu gọi huy động số tiền 250 triệu USD nhằm mua lại phần lớn cổ phần của BlockFi để ngăn chặn thương vụ này. Nhưng câu hỏi là tại sao họ lại làm vây? Mua lại BlockFi trong bối cảnh thị trường đầy biến động như hiện tại sẽ có lợi ích gì dành cho họ.

But Why?

Theo như tiết lộ về cuộc gọi giữa Morgan Creek và BlockFi,  “Thỏa thuận có bao gồm điều khoản cho phép FTX mua lại BlockFi với ‘giá gần như bằng 0’. Nếu FTX kích hoạt điều khoản đó, họ sẽ loại bỏ tất cả quyền lợi của các cổ đông hiện tại, bao gồm cả ban lãnh đạo và cổ phần được chia cho nhân viên, cũng như các nhà đầu tư đã tham gia các vòng gọi vốn private.” Một trong các điều khoản hỗ trợ khẩn cấp mà BlockFi có được. FTX là đơn vị có thể cấp vốn khẩn để trả tiền ngay cho nhà đầu tư. Nếu không, họ sẽ phải chờ đến khi có người cứu rỗi BlockFi thì may ra mới nhận lại được tiền. Điểm quan trọng trong thông tin leak, trong trường hợp FTX thực hiện quyền chọn của mình sau khi gia hạn mức tín dụng thì chỉ có những nhà đầu tư top đầu trong đợi gọi vốn gần đây mới được hưởng quyền lợi tuyệt đối.

Nhằm ngăn chặn rủi ro BlockFi quyết định bắt tay với FTX, ông Yusko – Co-Founder của Morgan Creek cho rằng: “Giải pháp thay thế duy nhất là phải huy động một lượng tiền tương đương và đó là điều chúng tôi đang cố gắng thực hiện. Khả năng thành công là 10% nhưng vẫn không phải bằng 0.” Ngoài ra, ông Yusko cũng sẵn sàng chấp nhận thỏa hiệp với FTX để cùng đóng góp tiền giải cứu BlockFi. Ông đã có nói chuyện với 1 nhà đầu tư khác có thể viết ngay 1 tờ séc $100M cũng như thêm 2 nhà đầu tư khác với tờ séc $50M trên tay sẵn sàng cho thương vụ mua lại này. 

Vậy vì sao Morgan Creek Digital lại quan tâm đến BlockFi đến vậy. Nguyên nhân có thể đến từ việc Co-founder Morgan Creek là  Anthony “Pomp” Pompliano là 1 trong những nhà đầu tư lớn nhất vào BlockFi qua các vòng gọi vốn. Họ đã tham gia các vòng gọi vốn của BlockFi từ Series A đến D trên 3 quỹ và bằng SPV (một loại cấu trúc đầu tư cho phép nhà đầu tư đầu tư vào quản trị 1 công ty).

Vậy về phía BlockFi, tại sao họ lại cân nhắc một thoả thuận tồi tệ đến với mình như vậy, theo mình chỉ vì lí do đơn giản nếu không có thoả thuận của FTX, BlockFi sẽ không thể sống sót, nhà đầu tư sẽ không thể rút tiền gửi của mình, BlockFi sụp đổ,…Người đứng đầu Morgan Creek Digital tiết lộ lý do duy nhất để khiến BlockFi chấp nhận đề nghị từ FTX là bên cạnh việc sẵn sàng cung cấp số tiền mặt lớn là 250 triệu USD, FTX cũng không cần BlockFi phải lấy tài sản của người dùng để đảm bảo cho khoản vay. Nói cách khác, trong trường hợp phá sản, BlockFi vẫn có thể hoàn trả trước phần nào đó tài sản cho người dùng, thay vì thực hiện nghĩa vụ thanh toán cho các chủ nợ của họ rồi mới đến người dùng như những đề nghị khác. Nói một cách đơn giản, nếu bạn là một người cho vay mà bạn lại thiếu thanh khoản trong chính khoản tiền của mình, bạn có thể sẽ phải chịu 1 đợt bank run, bạn chỉ có thể sống sót nếu có đủ tiền mặt.

Việc BlockFi chấp nhận thỏa thuận đồng nghĩa với việc đồng ý loại bỏ quyền lợi của các cổ đông, điều này đồng nghĩa với việc trên bảng cân đối kế toán của công ty đang có vốn chủ sở hữu âm hay nói cách khác có nguy cơ vỡ nợ. Ở mức độ này, BlockFi có khi còn chả có giá trị gì nếu việc quản lý không được thay đổi, công ty vẫn sẽ tiếp tục mất tiền và trong “Bear market” mọi thứ còn tồi tệ hơn. Điều đáng chú ý là thị trường vẫn đang tiếp tục quan tâm đến câu chuyện về 3AC và sự sụp đổ của nó và 3AC cũng là một khách hàng của BlockFi và thực sự thì còn bao nhiêu bên nữa cũng đang vỡ nợ? 

Tiếp theo đó, ông Yusko tuyên bố thỏa thuận cho vay giữa FTX và BlockFi được thực hiện với định giá công ty chỉ còn có 500 triệu USD. Đây chính là cơ sở cho điều khoản mua lại BlockFi của FTX vì về bản chất, sàn FTX sẽ trở thành cổ đông lớn nhất của công ty khi tiến hành đóng góp gần 51% cổ phần. Thông tin này có thể nói là khá sốc với nhiều người khi mà vào tháng 03/2021, BlockFi đã gọi vốn 250 triệu USD ở định giá lên đến 3 tỷ USD, đồng thời được đồn là đã thực hiện một vòng gọi vốn khác trị giá 500 triệu USD ở định giá 5 tỷ USD. Mức định giá mới được FTX đưa ra đánh dấu việc giá trị công ty đã giảm đến 90% chỉ trong vòng hơn 1 năm.

Tiếp đó, TheBlock khẳng định ông Yusko đã xác nhận giá trị khoản vay mà BlockFi cung cấp cho quỹ đầu tư Three Arrows Capital có giá trị lên đến 1 tỷ USD (thế chấp 1,33 tỷ USD), được thế chấp bằng 2/3 bằng BTC và 1/3 còn lại bằng cổ phiếu GBTC của Grayscale. Lượng BTC trên đã được BlockFi thanh lý đúng như xác nhận của công ty, song chỗ GBTC, được ước tính có giá trị khoảng 430 triệu USD, thì không thể bán ở lúc này vì cổ phiếu đang mất giá 34% so với BTC. Nếu xả GBTC, BlockFi lo ngại có thể làm sập thị trường. Tuy nhiên, ông Yusko nói rằng đây mới chỉ là bắt đầu. Trong cuộc họp, vị quản lý của Morgan Creek Digital tiết lộ BlockFi đang cân nhắc nhiều biện pháp hà khắc hơn, bao gồm khả năng sa thải “80-85%” nhân viên, trước đó vào ngày 13/6 BlockFi cũng đã thông báo họ sẽ sa thải 20% nhân viên.

Rạng sáng 01/07, trang tin tức CNBC của Mỹ dẫn nguồn tin trong cuộc khẳng định sàn giao dịch tiền mã hóa FTX đang chuẩn bị mua lại nền tảng lending BlockFi với giá chỉ 25 triệu USD, thỏa thuận giữa hai bên sẽ được hoàn tất vào cuối tuần này. Giá mua lại sẽ là 25 triệu USD – thấp hơn đến 99% so với định giá 4,8 tỷ USD của công ty vào vòng gọi vốn gần nhất. Song, nguồn tin nói rằng giá mua lại sẽ có thể biến động lên mức 50 triệu USD. Tin tức lan nhanh chóng nhưng CEO của BlockFi đã ngay lập tức phủ nhận việc này.

Chỉ một ngày sau đó, BlockFi đã xác nhận chi tiết về thương vụ giữa họ và FTX, theo đó:

• BlockFi xác nhận khoản vay khủng 400m USD từ FTX US để đảm bảo thanh khoản như người dùng hiện tại
• Thoả thuận bao gồm điều khoản khiến FTX có quyền mua lại BlockFi với giá 240m USD, như vậy định giá của họ về thương vụ này là 680 triệu USD
• Thiệt hại từ 3AC khoảng 80m USD
• BlockFi vẫn sẽ tiếp tục hoạt động bình thường

Như vậy chúng ta có thể thấy sự can thiệp của Morgan Creek đã thất bại, FTX và BlockFi đã hoàn thành xong thương vụ của mình. Nhiều người bắt đầu đặt ra sự so sánh giữa Sam Bankman-Fried và J.P Morgan khi vào năm 1907 giữa cơn đại khủng hoảng ngân hàng tại Mỹ chính Morgan là người đã đứng ra để cứu sự sụp đổ của hệ thống ngân hàng vào thời điểm đó để rồi tạo nên đế chế Morgan tồn tại đến tận ngày nay. Liệu SBF có trở thành một J.P Morgan mới trong lịch sử Crypto trong tương lai không?

Tổng kết

Trên đây là câu chuyện về cuộc chiến xoay quanh nền tảng lending BlockFi những ngày gần đây. Có thể nói nguyên nhân sâu xa có lẽ từ sự sụp đổ của đế chế Luna đã tạo ra một loạt hiệu ứng dây chuyền cho tới tận thời điểm hiện tại khi 3AC cũng đã tuyên bố phá sản. Không biết trong tương lai, sẽ còn bao nhiêu quỹ hay công ty lĩnh vực Crypto sẽ phải hứng chịu những điều tương tự và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường ra sao nhưng qua câu chuyện này, mình hi vọng anh em có thể rút ra được những bài học kinh nghiệm cho bản thân cũng như là cập nhật thêm thông tin về những biến động trên thị trường. Chúc anh em thành công.