Nên hay không nên stake ? Tổng quan về Liquid Staking

Quá trình chuyển đổi của Ethereum sang Proof-of-Stake đang được truyền bá là một công cụ thay đổi cuộc chơi không chỉ đối với Ethereum mà còn đối với toàn bộ không gian tiền điện tử, được thúc đẩy để rời khỏi Proof-of-Work một lúc nào đó. Các nhà phân tích của JP Morgan kỳ vọng ngành công nghiệp staking sẽ tăng lên 40 tỷ đô la (thu nhập từ việc stake) vào năm 2025. Bởi vì các token đem stake được gửi vào tài khoản ký quỹ, hệ quả của việc tăng trưởng staking là sẽ chỉ còn vài tokens được lưu hành trong các giao thức DeFi. Mặc dù điều này có thể có ý nghĩa thuận lợi về mặt bảo mật giao thức, nhưng nó mang lại sự cân bằng cho các nhà đầu tư giữa việc quyết định tham gia staking hay tham gia những chiến thuật farming (ví dụ: khai thác thanh khoản – liquidity mining, lending, v.v.). Tuy nhiên, liquid staking hướng tới mục đích cung cấp những gì tốt nhất cho cả hai.

Liquid staking là gì?

Liquid staking chính là cả 1 quá trình mà thông qua đó người dùng có thể kiếm được 1 khoản lợi nhuận dựa trên số lượng tài sản họ đem stake. Quá trình bắt đầu bằng việc một nhà đầu tư đem token của họ đi stake vào 1 giao thức (protocol), giao thức sẽ thay mặt họ và đúc ra 1 loại token tương tự với tỉ lệ 1:1. Phần thưởng staking sẽ tích lũy vào liquid staking token, tương tự như việc cung cấp thanh khoản trên các sàn giao dịch phi tập trung. Các liquid staking token này có thể được hoán đổi hoặc được sử dụng làm tài sản thế chấp để vay tài sản, trên thực tế là mở ra một nguồn thu nhập bổ sung bên cạnh phần thưởng staking. Liquid staking token có thể được chuộc lại ngay lập tức để cho phép các nhà đầu tư lấy lại token ban đầu họ đem đi stake mà không mất quá nhiều thời gian cho quá trình khôi phục này. Khi stake 1 token để đúc ra liquid staking token, các nhà đầu tư có thể chọn cho mình các validators được cung cấp bởi giao thức sử dụng.

Quy mô thị trường và tốc độ tăng trưởng dự kiến

Quy mô thị trường của các giao thức liquid staking hiện ở mức 10,5 tỷ đô la và tỷ lệ xâm chiếm toàn phần (token được stake bằng giao thức liquid staking chia cho tổng giá trị được stake trên thị trường) là xấp xỉ 7%. Nếu những con số này có vẻ mỏng (và đúng như vậy), thì tốc độ tăng trưởng có vẻ thú vị hơn.

Giả sử phần thưởng đặt cược 40 tỷ đô la vào năm 2025 với lợi suất stake trung bình tầm khoảng 5-10% có nghĩa là tổng số token được stake sẽ nằm trong khoảng 400-800 tỷ đô la. Cụ thể hơn, giá trị hiện tại của tất cả các token đem stake là 146 tỷ đô la và TVL (total value locked) hiện tại trong DeFi là 186 tỷ đô la (tính đến ngày 15 tháng 9). Rõ ràng là cơ chế liquid staking có thể có một thị trường lớn để tấn công với sự chuyển đổi lớn dự kiến ​​sang Proof-of-Stake.

Tốc độ tăng trưởng không chỉ phụ thuộc vào TVL mà còn phụ thuộc vào tỷ lệ xâm chiếm toàn phần (penetration rate). Bảng dưới đây cho thấy rằng ngay cả khi giả sử không tăng tỷ lệ tham gia, tốc độ tăng trưởng hàng năm 2021-2025 có thể nằm trong khoảng 17-40%.

Điều đáng nói là, khi TVL tăng lên, phần thưởng staking cho mỗi token sẽ giảm vì tỷ lệ lạm phát giống nhau phải được phân phối trên nhiều token hơn. Do đó, có khả năng tỷ lệ phần thưởng staking thấp sẽ đồng nghĩa với việc tỷ lệ xâm chiếm toàn phần của liquid staking cao hơn. Thật vậy, nếu những stakers kiếm được ít hơn x% phần thưởng staking, thì họ sẽ có xu hướng tìm kiếm lãi suất thay thế hơn để bù đắp việc giảm thu nhập x% đó mà không cần phải rút tiền của họ.

Thành phần thị trường

Thị trường giao thức staking đang tập trung khá nhiều vào Lido Finance – nắm giữ hơn 60% TVL trong giao thức liquid staking. Lido Finance đã thu thập 17% tất cả ETH được stake trong hệ Ethereum kể từ đầu năm 2021 và cũng cung cấp các giải pháp liquid staking cho Terra, Solana, cũng như một số blockchain khác trong quá trình hoạt động.

Xét về các blockchain cơ bản, không có gì ngạc nhiên khi các liquid staking token được hỗ trợ bởi ETH chiếm 2/3 tổng cung liquid token.  Trong số các blockchain khác, điều đáng chú ý là tính năng liquid staking sẽ được cung cấp trên Polkadot bởi Acala, một giao thức DeFi được xây dựng trên Substrate và trên Cosmos bởi Persistence, một giao thức chuyên về tổng hợp.

Theo như các đối tác DeFi quan tâm, quy tắc ngón tay cái khá đơn giản: càng lớn càng tốt. Lido Finance cũng không ngoại lệ và nó có thể tin tưởng vào việc phân phối liquid staking tokens của mình bởi những công ty như Curve, Yearn, Harvest Finance và Gnosis. Pool lớn nhất để giao dịch các liquid staked ETH  do Lido Finance khai thác (stETH) đối với ETH được tổ chức bởi Curve với 4,2 tỷ đô la được gửi vào Pool. Tại sao Curve? Bởi vì, xét cho cùng, các liquid staking token có thể được so sánh rộng rãi với các stablecoin có giá trị được liên kết (nhưng không nhất thiết phải bằng) với các token gốc thay vì tiền tệ fiat.

Lợi ích của liquid staking

Liquid staking có những cải tiến đa dạng cho tất cả các stakeholders tham gia. Những cái có liên quan nhất là:

• Hiệu quả sử dụng vốn: các token được lock trong tài khoản ký quỹ staking có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp để mở rộng cơ hội lợi nhuận.
• Tăng cường bảo mật chuỗi: không có sự đánh đổi giữa staking và earning. Điều này sẽ dẫn đến tính bảo mật và độ ổn định cao hơn của các blockchain Proof-of-Stake trong trung và dài hạn.
• Tăng tính thanh khoản: đối với một số giao thức Proof-of-Stake có tỷ lệ cổ phần cao hơn về staked token trên tổng nguồn cung, có thể có tính thanh khoản tương đối thấp được giao dịch trên thị trường với những hậu quả có hại tiềm tàng về giá cả. Liquid staking token cho phép các nhà đầu tư tăng cường khối lượng giao dịch cho các giao thức mà không muốn ảnh hưởng đến tính bảo mật của họ nhằm mang lại hiệu quả về giá
• Tương tác chuỗi chéo (cross-chain): Liquid staking tokens về cơ bản là các hợp đồng phái sinh. Do đó, về mặt lý thuyết, chúng có thể là chuỗi bất khả tri và luân chuyển giữa các giao thức khác nhau.
• Dễ sử dụng: Liquid staking tokens cho phép các nhà đầu tư tham gia vào việc staking nhưng không cung cấp những hỗ trợ phức tạp khác như re-staking, thời gian hủy giới hạn, rút ​​tiền thưởng và kỹ thuật ủy quyền.

Rủi ro của liquid staking

Liquid staking có hai lớp rủi ro. Một trong hai yếu tố, cái dễ thấy nhất là rủi ro tài chính trong khi yếu tố còn lại là rủi ro quản trị – một yếu tố rủi ro hầu như bị bỏ qua.

• Rủi ro tài chính:

  • Rủi ro thanh khoản: việc mua lại ngay lập tức liquid staking tokens ngụ ý rằng các giao thức phải duy trì một lượng token nhất định để đáp ứng các yêu cầu rút tiền sớm. Trong trường hợp thị trường xảy ra cú sốc đột ngột, kịch bản “ngân hàng tháo chạy” có thể xảy ra và khiến một số giao thức có khả năng gặp khó khăn về thanh khoản.
  • Rủi ro hệ thống: vì liquid staking tokens có thể được sử dụng trên nhiều chuỗi, sự sập đổ ở một trong những chuỗi này có thể gây ra tác động tiêu cực lan tỏa lên liquid tokens của các giao thức khác với khả năng gây ra sự cố hệ thống.

• Rủi ro quản trị:

  • Staking tập trung (centralized staking): liquid tokens cần một mức độ hoạt động giao dịch / vay mượn nhất định để triển khai tiềm năng lợi nhuận của chúng. Do đó, có khả năng là các giao thức liquid staking sẽ bị giới hạn về số lượng để thu thập càng nhiều tính thanh khoản càng tốt để duy trì liquid tokens đã phát hành của họ. Vì các nền tảng này chịu trách nhiệm ủy quyền tokens cho các validators, nên mật độ việc phát hành liquid staking quá lớn có thể dẫn đến việc stake centralization.
  • Rủi ro cắt giảm: nếu các validators gánh chịu trong thị trường đi xuống hoặc phải ký hai lần liên tục, phần thưởng staking của họ sẽ bị cắt giảm và ảnh hưởng các khoản lỗ do các nhà đầu tư đã ủy quyền tokens của họ. Điều này sẽ dẫn đến liquid staking tokens được hỗ trợ bởi số lượng tokens cơ bản thấp hơn so với các token ban đầu với rủi ro tiềm ẩn trong trường hợp mua lại liquid tokens.
  • Hành vi sai trái của các validators: về mặt lý thuyết, các validators có thể “bán khống” các liquid staking tokens của mình và thu lợi nhuận một cách sai trái dẫn đến giảm giá trị của liquid staking tokens của họ.

Kết luận

Khi điều gì đó nghe có vẻ quá dễ dàng để thực hiện được, thì việc tokens đang có của bạn được hoạt động ở 1 hay nhiều nhiều khác nhau cùng 1 lúc thì khó có thể xảy ra. Tuy nhiên, từ góc độ hệ sinh thái, đó là một trong những thách thức chính mà DeFi phải vượt qua để biến những người hoài nghi thành những người ủng hộ từ tài chính truyền thống. Liquid staking mang lại mức độ linh hoạt cao hơn từ góc độ hiệu quả vốn. Tính linh hoạt như vậy có thể bị đe dọa bất cứ khi nào các tác nhân (stakers, validators, protocols, v.v.) tìm thấy điều kiện để khai thác nó mà không bị trừng phạt. Một trong những cạm bẫy mà một hệ thống khuyến khích thích hợp phải giải quyết là sự tập trung quyền lực do liquid staking. Thông điệp bao quát đến từ các nhà lãnh đạo thị trường tiền điện tử là bây giờ đã đến lúc hợp tác, không phải cạnh tranh. Liquid staking có thể là công cụ hoàn hảo để làm cho các ngành công nghiệp staking và DeFi hợp tác với nhau.

ntn2410 – traslated

CoinF Social

Hãy đăng ký và tham gia các nhóm, channel của CoinF để cập nhập tin tức về thị trường và thảo luận cùng cộng đồng nhé

Youtube Channel: https://www.youtube.com/c/coinf

Telegram channel: https://t.me/CoinF_io

Telegram Group: https://t.me/CoinF_Group

Twitter: https://twitter.com/CoinF_io

Discord: https://discord.gg/WpPevZy9

Fb Group: www.facebook.com/groups/coinfgroup