PlatOn là gì
PlatOn là một giao thức cơ sở hạ tầng Internet thế hệ tiếp theo, dựa trên các thuộc tính cơ bản của blockchain và được hỗ trợ bởi mạng lưới tính toán bảo vệ quyền riêng tư.
Tính năng cốt lõi của PlatOn là “Khả năng tương tác máy tính” hay Computing interoperability. Bằng cách xây dựng một hệ thống máy tính được lắp ráp bởi:
- Verifiable Computation – Hệ thống tính toán có thể xác minh
- Secure Multi-Party Computation – Hệ thống tính toán đa bên được bảo mật
- Zero-Knowledge Proof – Hệ thống xác nhận không tri thức
- Homomorphic Encryption – Hệ thống mã hóa đồng hình
- Và còn thêm nhiều các thuật toán và công nghệ blockchain khác.
PlatOn sẽ cung cấp cơ sở hạ tầng công cộng trong kiến trúc mã nguồn mở cho hệ thống trí tuệ nhân tạo toàn cầu, các nhà phát triển ứng dụng phân tán, dữ liệu của các nhà cung cấp và các tổ chức, cộng đồng và cả cá nhân khác có nhu cầu về điện toán.
Tầm nhìn và sứ mệnh
Bằng cách kết hợp công nghệ blockchain và công nghệ tính toán được bảo mật riêng tư ( privacy-preserving computation), PlatON mong muốn tạo nên một mạng lưới AI phi tập trung có thể tương tác và một bộ não toàn cầu thúc đẩy phát triển sự phổ cập trí tuệ nhân tạo một cách an toàn:
- Xây dựng một hệ thống cơ sở hạ tầng cần thiết cho hệ thống AI tự vận hành và có thể hợp tác, tạo điều kiện cho sự xuất hiện và phát triển AI nâng cao, khám phá ra con đường đến phổ cập AI.
- Mở rộng sức mạnh của AI đến với bất kỳ ai yêu cầu thông qua mạng lưới phi tập trung và các công cụ phần mềm mã nguồn mở.
Mục tiêu trên cần phải trải qua 3 giai đoạn:
- Mạng lưới tính toán bảo về quyền riêng tư phi tập trung (A decentralized privacy-preserving computation network), thiết lập một mạng lưới hạ tầng chia sẻ giữ liệu và điện toán bảo mật, liên kết với chủ sở hữu dữ liệu, người dùng dữ liệu và nhà phát triển thuật toán, nhà cung cấp dữ liệu số.
- Một thị trường AI phi tập trung cho phép chia sẻ tài sản AI, thuận tiện phát triển ứng dụng, và cung cấp đầy đủ các sản phẩm và dịch vụ, từ điện toán và thuật toán AI tới khả năng của AI và sản phẩm, triển khai và tích hợp vào sản phẩm.
- Một mạng lưới AI phi tập trung có thể hợp tác cho phép AI hợp tác mở rộng, đưa trí tuệ cùng nhau hoàn thành các mục tiêu phức tạp.
Cấu trúc mạng lưới AI bảo vệ quyền riêng tư
Toàn bộ cấu trúc mạng lưới được chia thành 3 lớp
Layer 1: Consensus Network – Mạng lưới đồng thuận
Mạng lưới đồng thuận là một mạng lưới blockchain phi tập trung gồm các node blockchain kết nối với nhau thông qua một giao thức P2P và có thể được đồng thuận thông qua giao thức trong một môi trường không tin cậy. Smart contracts có thể chạy ở trên mạng lưới blockchain, nhưng vì hiệu suất và tốc độ kém, smart contracts sẽ không thể hỗ trợ được những login có tính toán quá phức tạp, thay vào đó chỉ có thể truy cập dữ liệu on-chain với khả năng lưu trữ có giới hạn.
Với công nghệ blockchain, bất kì ai cũng có thể xem được bản sao của dữ liệu on-chain và mọi giao dịch một cách công khai và minh bạch, do đó, bản chất blockchain không thể bảo vệ được sự riêng tư. Bằng cách phủ lên giao thức điện toán bảo vệ riêng tư, lớp chứng thực không kiến thức, TEE và các công nghệ khác trên mạng lưới đồng thuận. Dữ liệu tính toán on-chain có thể được bảo mật.
Layer 2: Privacy-preserving computation network – Mạng lưới điện toán bảo vệ quyền riêng tư
Các yếu tố cơ bản của điện toán là dữ liệu, thuật toán và sức mạnh tính toán. Các node dữ liệu và node thuật toán có thể được kết nối tới “Mạng lưới điện toán bảo vệ quyền riêng tư” thông qua giao thức P2P nhằm công khai dữ liệu và sức mạnh tính toán. Thông qua hợp đồng thông minh trên blockchain, một thị trường phi chia sẻ và trao đổi dữ liệu phi tập trung sẽ được xây dựng, đi kèm với đó là thuật toán và sức mạnh điện toán. Dựa vào nền kinh tế số trên blockchain, dữ liệu, sức mạng điện toán và thuật toán có thể kiếm được tiền, hình thành cơ chế thúc đẩy tham gia vào mạng lưới.
Đồng thời, ở mạng lưới này, smart contracts của mạng lưới đồng thuận có thể chạy riêng tư và với mô hình học thuật sâu hơn. Ngoài ra, không chỉ dữ liệu mà cả kết cả của quá trình tính toán cũng sẽ được bảo mật thông qua cơ chế AI của mạng lưới.
Layer3: Collaborative AI Network – Mạng lưới AI có thể hợp tác
Bằng cách sử dụng bộ dữ liệu và sức mạnh điện toán từ Mạng lưới điện toán bảo vệ quyền riêng tư, các cơ chế AI trên mạng lưới AI có thể được huấn luyện và có thể phục vụ thông qua AI agents, hình thành nên thị trường dịch vụ AI. Thông qua những công nghệ như Hệ thống AI đa tác nhân, các AI agents có thể vận hành độc lập và tương tác, kết hợp với nhau để tạo nên mục dịch vụ AI mới hơn, tân tiến hơn. Chẳng hạn như AI DAOs hay cả các mạng lưới AI tự trị.
Ưu điểm nổi bật
Nhờ vào việc áp dụng công kệnh blockchain, điện toán bảo vệ quyền riêng tư và công nghệ Trí tuệ nhân tạo. PlatOn đạt được những ưu điểm
Sự phi tập trung
Bất kì cá nhân hay node nào cũng có thể tự do kết nối với mạng lưới. Bất kì dữ liệu, thuật toán hay sức mạnh điện toán nào cũng có thể được chia sẻ, kết nối và trao đổi một cách bảo mật. Bất kì ai cũng có thể xây dựng hay sử dụng dịch vụ AI.
Bảo vệ sự riêng tư
Cơ chế mà PlatOn cung cấp sẽ cho phép dữ liệu sẵn có nhưng lại không bị nhìn thấy, tính riêng tư của dữ liệu sẽ hoàn toàn được bảo vệ.
Hiệu suất cao
PlatOn sử dụng quá trình đồng thuận BFT nên đạt được hiệu suất cao. Bên cạnh, nền tảng còn tích hợp phương thức xác minh mới, an toàn hơn, phản hồi nhanh hơn.
Chi phí phát triển thấp
Nhờ vào công nghệ blockchain và công nghệ điện toán, bất kì ai cũng có thể chia sẻ dữ liệu hay thuật toán ngay trên marketplace được bảo mật, nhờ đó giảm mạnh chi phí phát triển.
Dễ dàng phát triển
PlatOn hỗ trợ mô hình xây dựng Visualized AI, debugging và máy tính tự học. Nhờ đó, việc phát triển và xây dựng cơ chế AI được đơn giản hóa.
Sự giám sát theo quy định
Mọi dữ liệu hay quá trình được sử dụng trong quá trình ra quyết định của AI đều được ghi lại và có thể được theo dõi và xác thực.
Token LAT
LAT là token native của mạng lưới PlatON. LAT là đồng tiền kĩ thuật số, có thể vận chuyển trong mạng lưới PlatOn hoặc được sử dụng để xây dựng ứng dụng trên PlatOn, phân phối, phát hành hoặc ủy quyền stake trên nền tảng.
Hiện tại, LAT hiện tại đã có thể mua được trên nhiều sàn giao dịch.
Điểm đặc biệt
Là nguyên liệu đảm bảo cho nền tảng PlatOn
Khi chuyển token LAT hoặc sử dụng ứng dụng trên PlatOn, bạn sẽ phải trả một lượng LAT nhỏ là phí nền tảng. Lượng phí này sẽ được sử dụng để khuyến khích cho các node.
Trong cơ chế PROS, LAT còn đóng vai trò to lớn với mạng lưới. Với token LAT, người dùng có thể trở ủy quyền stake hoặc thậm chí trở thành node cho mạng lưới, giúp gia tăng tính bảo mật cho toàn hệ thống PlatOn. Cả delegator và validator đều sẽ nhận được phần thưởng, nhưng Validator sẽ nhận được nhiều hơn.
Là phương tiện giao dịch của thị trường dữ liệu
Lat được sử dụng như phương tiện thanh toán cho các giao dịch trên thị trường dữ liệu và sức mạnh điện toán của PlatOn. Người dùng có thể nhận được token LAT bằng cách cung cấp dữ liệu, sức mạnh điện toán và thuật toán.
Hỗ trợ xây dựng các ứng dụng trên hệ sinh thái PlatOn
Trong tương lai xa, PlatOn sẽ hỗ trợ xây dựng các dApps và ứng dụng DeFi, đồng thời giới thiệu các thiết kế kinh tế kết nối dApps và DeFi lại với nhau.
Ứng dụng token LAT
Thanh toán
Token LAT sẽ được sử dụng là phương thức thanh toán cho hoạt động kinh tế như giao dịch tài sản/ dịch vụ, chuyển token. Người dùng sẽ phải chi trả phí giao dịch, phí dịch vụ, phí sử dụng dữ liệu hoặc sức mạnh điện toán,…
Quản trị mạng lưới
Nắm giữ PlatON sẽ cho phép bạn tham gia vào quá trình bỏ phiếu điều hành dự án, chọn ra lĩnh vực mà để PlatON tập trung nâng cấp,…
Staking
Người dùng có thể stake token LAT của họ vào các hoạt động sinh lợi của PlatON như Xác nhận giao dịch, điện toán, cung cấp dữ liệu,… và nhận lại phần thưởng. Hoặc, họ cũng có thể chọn cách ủy quyền (delegate) token LAT vào các validator để nhận phần lợi nhuận được chia sẻ.
Quản lý LAT
Ví PlatOn là ứng dụng người dùng sử dụng để quản lý token LAT và tương tác với các dApp của PlatOn. Ví PlatOn đã có thể tải từ:
- ATON – Ứng dụng có mặt trên iOS và Android
- Samurai – Ví plugin trên web
- Cobo – Ứng dụng ví hỗ trợ multi chain
Ngoài ra, người dùng có thể xem dữ liệu on-chain của PlatOn tại trang web PlatScan, tương tự như EtherScan với Ethereum.
Đối tác
PlatOn đã có được những sự hợp tác đầu tiên, đến từ những cái tên như Wangxiang Blockchain Labs, ChainX, SlowMist. Mask, HashQuark, Irisnet,… trong đó có cả Google Cloud.
Lộ trình phát triển
2022.Q2 Ra mắt nền tảng bảo vệ quyền riêng tư bằng AI (Moirae):
- Privacy-preserving AI development platform Phát triển nền tảng bảo vệ dữ quyền riêng tư bằng AI.
- Ra mắt thị trường dịch vụ bảo vệ quyền riêng tư bằng AI.
- Ra mắt mô hình khuyến khích kinh tế của nền tảng bảo vệ quyền riêng tư bằng AI
2023.Q2 Ra mắt mạng lưới AI có thể hợp tác (Horae):
- Ra mắt giao thức tương tác bằng tác nhân AI
- Ra mắt AI Oracle
Cộng đồng
Website: https://www.platon.network/en
Twitter: https://twitter.com/PlatON_Network
Forum: https://forum.latticex.foundation/
Discord: https://discord.com/invite/ZzPdfPFayf
Github: https://github.com/PlatONnetwork
Medium: https://medium.com/@platon-network
Kết luận
PlatON đang đi một hướng đi rất khác so với hầu hết các dự án trên thị trường. PlatON thông minh khi lựa chọn sử dụng công nghệ AI và bảo vệ quyền riêng tư, điều mà chưa nền tảng nào có được. Nhất là ở mảng hạ tầng, tiềm năng của thị trường này là vô cùng lớn.
Thế nhưng, câu chuyện của một nền tảng thành công không chỉ dừng ở vấn đề công nghệ, mà còn ở sự vận hành mượt mà, thu hút người dùng, ứng dụng hay kể cả vấn đề marketing. Chúng ta cần cho PlatON thêm thời gian để có thể chứng minh thực lực, bản lĩnh của mình.
Ủng hộ và Theo dõi CoinF tại các kênh:
Youtube
Telegram Channel
Telegram Group
Twitter
Discord
Facebook Group
Facebook Fanpage
