Giới thiệu
Bài viết sau đây là một case-study về Theranos, một trường hợp nhiều cá voi đã bị dự án thao túng.
Bài viết được dịch lại từ bài viết trên Inc với tựa đề: Thinking of Investing in a Company? Pay Attention to These 5 Warning Signs.
Anh em có ý định đầu tư? Hãy chú ý 5 dấu hiệu sau
Cẩn thận với những dự án có các yếu tố sau: Chú trọng trong việc kết nối với các KOL, nhà đầu tư lớn và có tầm ảnh hưởng, tạo hiệu ứng FOMO, đưa ra các lời hứa hoa mỹ giúp tăng tài sản nhưng lại né tránh các câu hỏi về thông tin về dự án.
Rất ít Founder có thể vượt qua những thách thức trong việc xây dựng một startup. Hầu hết các startup đều dẫn đến một kết cục là các nhà đầu tư mất đi một lượng tiền và cả thời gian, công sức của họ. Một nghiên cứu về Quản trị Doanh nghiệp quy mô nhỏ cho thấy vào năm 2019, tỷ lệ thất bại của các công ty khởi nghiệp là khoảng 90%.
Điều đáng buồn ở đây là vài founder của những doanh nghiệp trong số 90% đó đã làm rất tốt trong việc huy động vốn và chiêu mộ nhân tài, tuy nhiên những câu chuyện họ dùng để làm điều đó hoàn toàn là bịa đặt. Cuối cùng, khi cây kim trong bọc lòi ra thì các founder “tài năng” đều phải đi hầu tòa.
Một trường hợp cụ thể anh em có thể thấy là Theranos của CEO Elizabeth Holmes đã huy động được 945 triệu đô la với lời hứa sẽ thực hiện 240 cuộc xét nghiệm máu chỉ từ một giọt duy nhất. Trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến tháng 9 năm 2018, Theranos từ một công ty được định giá 9 tỷ đô la về con số 0.
Theo tờ New York Times, tòa án xét xử cô ta về hai tội danh gian lận điện tử và 10 tội danh lừa đảo trên mạng lưới điện tử khác. Sau đây là những mưu đồ xấu đáng kể nhất:
Chiêu dụ các nhà đầu tư có sức ảnh hưởng gia nhập từ sớm
Con người chúng ta rất dễ bị ảnh hưởng bởi thứ gọi là Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias) – mong muốn lọc ra những thông tin làm lung lay niềm tin của chúng ta.
Niềm tin như vậy đến từ sâu bên trong con người chúng ta, có thể ví von như “con tim và lí trí”. Con tim: sự lười biếng, bản năng FOMO tìm hiểu sơ xài và đi đến kết luận nhanh chóng và lấn át đi Lí trí: nghiên cứu kĩ càng, cân nhắc chi phí và lợi ích.
Holmes đã rất khéo léo đánh vào lòng tham, bản năng FOMO của các nhà đầu tư mạo hiểm có sức ảnh hưởng, lôi kéo họ tham gia dự án từ sớm.
Ví dụ: Tim Draper, đối tác của Draper Fisher Jurvetson là một công ty đầu tư mạo hiểm, một trong các nhà đầu tư tham gia từ sớm.
Theo tờ Vanity Fair chia sẻ “anh ta có mối quan hệ mật thiết với dòng họ Holmes, con cái của Tim là bạn bè thân thiết của Elizabeth Holmes. Draper kính phục tài năng của cô ta và cho rằng cô là một người tài năng, tầm nhìn vượt thời đại”. Những lời ca ngợi nghe rất quen đúng không anh em?
Một nhà đầu tư khác cũng có sức ảnh hưởng khác là Don Lucas. Lucas đã bị thuyết phục rót vốn vào Theranos sau khi Holmes vẽ nên nền tảng kinh doanh và y học của dòng họ cô ta để đáp trả cho những câu hỏi chuyên về kỹ thuật mang tính thăm dò của Don.
Tạo ra một sự FOMO khổng lồ
Khi các cơ sở niềm tin của cộng đồng về dự án đã vững chắc, cùng với các cái tên backers uy tín. Sự FOMO tự động nảy sinh với những người có một lượng tiền thừa để đầu tư nhưng không chuyên tâm phân tích dự án.
Đây dường như là động lực khiến cho nhà Devos, một gia đình giàu có ở Michigan rót khoản tiền 100 triệu đô la vào Theranos trong năm 2014. Lisa Peterson, người điều hành các khoản đầu tư của gia đình đã thú nhận rằng cô ta không thẩm định dự án theo bài bản vì sợ Holmes gạt bỏ họ, từ chối sự đầu tư.
Theo tờ Times, nói một cách dân dã, cô ta đã tự ở thế bị động và cầu xin sự “cho phép đầu tư” từ Holmes. Cô ta đã không thể ghé thăm bất kỳ trung tâm thử nghiệm nào, tiếp xúc với bất kì giám đốc điều hành nào hay thuê bất kì chuyên gia nào để hỗ trợ cho quá trình thẩm định.
Làm sao một nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm lại có thể trở nên “vô trách nhiệm” với tiền của mình như vậy?
Theo Michael Greelay – một nhà đầu tư mạo hiểm chia sẻ “Có lẽ nhà Devos đã quá mù quáng với chiếc bánh vẽ Theranos”
Từ chối cung cấp bất kì báo cáo tài chính đã được kiểm toán nào
Khi một công ty đã huy động được hàng trăm triệu, các nhà đầu tư đều rất mong chờ được xem các báo cáo tài chính chứng minh doanh nghiệp đang tạo ra doanh thu ổn định và tăng trưởng mạnh. Theranos đã bị cáo buộc đưa ra các số liệu được làm giả. Theo tờ Times, công ty đã giả số liệu doanh thu đạt tới 140 triệu đô vào năm 2014.
Theranos cũng bị cáo buộc từ chối cung cấp báo cáo tài chính cho các nhà đầu tư. Năm 2014, Black Diamond Ventures đã rót cho Theranos 7 triệu đô la bất chấp Holmes từ chối cung cấp các báo cáo tài chính với cái cớ rằng “việc này sẽ khiến cho công ty bị rò rỉ thông tin tài chính và tạo cơ hội cho các đối thù cạnh tranh khác nắm bắt được điểm yếu của họ”.
Từ chối bất kì yêu cầu ra mắt sản phẩm nào
Ngoài các báo cáo tài chính, nhà đầu tư còn phải tường tận về sản phẩm, dịch vụ của công ty để nắm được thông tin về thứ họ đã rót tiền vào.
Tharanos đã chèn ép các nhà đầu tư và từ chối chia sẻ thông tin về sản phẩm của họ. Bryan Tolbert – một nhà đầu tư đã lên tiếng rằng vào năm 2013, Hall group đã rót 5 triệu USD cho Theranos mặc dụ không có nhiều thông tin chi tiết về các sản phẩm, công nghệ hay chức năng của nó liên quan như thế nào đến các công ty dược phẩm và quân đội. Mọi thông tin về sản phẩm đều xấp xỉ con số 0.
Làm giả danh sách những cái tên uy tín ủng hộ cho dự án
Một tiêu chí tối quan trọng để anh em lựa chọn dự án mà CoinF cũng đã từng nhắc anh em hãy tự mình trò chuyện với những cái tên được nêu trong danh sách backers được cung cấp bởi dự án liệu danh sách có phải là thật.
Theo kênh truyền thông Houston, các công tố viên đưa ra cáo buộc Pfizer đã đưa ra phản hồi rằng kết quả kém nhưng Theranos đã giả mạo bản báo cáo của Pfizer và thay đổi kết quả có lợi cho họ.
Tổng kết
5 dấu hiệu được đưa ra trong bài viết anh em có cảm thấy quen thuộc không? Hầu hết chúng đều là những chỉ tiêu để đánh giá một dự án như CoinF đã chia sẻ ở các livestream hướng dẫn săn gem.
Theranos là một case study chính những người dẫn đầu dự án đã có tâm thế lừa đảo phạm pháp và làm giả các số liệu. Việc cả các quỹ đầu tư uy tín cũng mắc bẫy, vậy thì anh em làm sao để tránh né chúng? Thật ra đây là một trường hợp rất đặc biệt khi bà Holmes thao túng tâm lý nhà đầu tư quá tốt. Sau khi sự việc xảy ra và chúng ta có cái nhìn tổng thể thì thực ra đã có nhiều dấu hiệu “red flag” đối với dự án mà đã bị các nhà đầu tư nhắm mắt làm ngơ khi đó.
Vậy nên việc giữ một cái đầu lạnh, không cần quá sắc bén mà chỉ cần tuân thủ các quy tắc đánh giá thì chúng ta đã loại được hàng tá dự án đúng không anh em? Tuy nhiên việc đánh giá lại một trường hợp đã xảy ra trong quá khứ bao giờ cũng dễ hơn đặt mình trức tiếp trong hoàn cảnh đó. Hi vọng qua case study về Theranos kể trên anh em có thêm kiến thức để bảo vệ được mình trong những thị trường đầu tư khắc nghiệt này.
Cảm ơn anh em đã dành thời gian tham khảo bài viết. Ủng hộ mình 1 follow tại:
Hoang Nguyen – CoinF (@hoangnguyen1519) / Twitter
Ủng hộ và theo dõi CoinF tại các kênh:
Youtube
Telegram Channel
Telegram Group
Twitter
Discord
Facebook Group
