Thị trường dạo gần đây khá ảm đạm khi giá BTC vẫn chưa có dấu hiệu có thể phục hồi trở lại, các tin tức xấu ngày càng nhiều cũng như những thông tin về kinh tế vĩ mô không mấy khả quan đã góp phần khiến cho bức tranh thị trường Crypto nhìn chung khá là xấu. Trong thời điểm hiện tại thì dường như các top coin đặc biệt là ETH và BTC sẽ là lựa chọn hàng đầu của các anh em bên cạnh fiat nhưng vào ngày 10/6 vừa qua, mức giá ETH bất ngờ giảm mạnh về dưới mức 1.600 USD, mức giá thấp nhất kể từ tháng 3/2021. Nguyên nhân được cho là việc stETH của Lido Finance bị depeg, vậy thực hư câu chuyện này ra sao và ảnh hưởng của nó như thế nào đến giá ETH trong tương lai, hãy cùng tìm hiểu nhé.
Lido Finance & stETH
Đầu tiên, chúng ta cần phải nắm được stETH và Lido Finance là gì đã.
Lido Finance
Lido Finance là một giải pháp được ra đời hỗ trợ những người dùng đã tham gia stake ETH trên chuỗi Beacon của Ethereum 2.0, cho phép họ kiếm được staking rewards mà không cần khoá lại lượng ETH. Nói một cách đơn giản và dễ hiểu thì người dùng vẫn có thể kiếm được lợi nhuận thông qua các giao thức Defi trong khi vẫn tham gia stake ETH cho Ethereum 2.0.
Lido giúp việc tham gia vào hoạt động của Ethereum trở nên dễ dàng hơn. Nó làm cho Ethereum trở nên toàn diện và phi tập trung hơn. Điều này sẽ mở ra cánh cửa giúp anh em có thêm nguồn thu nhập thụ động. Đôi bên cùng có lợi.
stETH
Để nói về stETH là gì thì anh em cần nắm sơ qua khái niệm về synthetics token, đây đơn giản là 1 token đại diện cho quyền sở hữu của người dùng một loại tài sản thực nào đó đang được lưu trữ trong một giao thức.
Trong trường hợp của Lido Finance, stETH là token đại diện cho quyền sở hữu ETH đang được Staking trong hợp đồng ETH 2.0. Các synthetics token luôn được pegged theo tỉ lệ 1:1 với token gốc, tức 1 stETH = 1 ETH.
Tuy nhiên, việc quy đổi 1stETH sang 1 ETH chỉ được diễn ra sau khi sự The Merge kết thúc và chuỗi Beacon được launch. Cho tới lúc đó, về cơ bản vẫn sẽ có khoảng 13 triệu ETH bị khoá trong các giao thức và Lido Finance chiếm khoảng 32%.
Những vấn đề xoay quanh stETH
Nhu cầu về thanh khoản hiện tại của ETH trong thị trường
Trong những giai đoạn khác nhau trong một chu kì thị trường, nhu cầu cho sự thanh khoản luôn có sự thay đổi lên và xuống theo dòng chảy của tiền. Khi giá tăng và tính thanh khoản cao thì việc thanh lý các vị thế sẽ dễ dàng với chi phí thấp và ngược lại.
Lấy ví dụ về Protocol Amber, đã có một lượng lớn stETH bị rút ra (khoảng 140m USD). Điều này có xu hướng gia tăng trong một vài ngày qua và tiềm năng về một đợt tháo lớn đang dần hình thành.
Một trong những tác nhân quan trọng nhất trong trường hợp này chính là Celsius. Giả sử như nếu Celsius thực sự rơi vào tình trạng buộc phải bán số stETH của họ thì điều này sẽ làm thay đổi đáng kể lượng cung cầu trên thị trường và câu hỏi đặt ra là liệu lúc đó thị trường có thể hấp thụ được lượng stETH bán tháo ra hay không?
Khối lượng và tính thanh khoản trong thị trường hiện tại (Làm thế nào để thị trường có thể hấp thụ lực bán?)
Vào ngày 10/6, khi stETH depeg, tổng thanh khoản trên pool đã giảm khoảng 20% với số lượng lớn stETH bán ra để chuyển sang ETH được gây ra bởi Alameda và Celsius.
Việc xả lượng stETH trị giá khoảng hơn 150m USD của Amber sẽ giống như là một tín hiệu cảnh báo trước cho một đợt bán tháo diện rộng có thể sắp xảy ra. Việc này xảy ra giống như sự kiện Luna sụp đổ cũng khởi đầu từ việc rút thanh khoản khỏi 3pool làm tiền đề cho việc UST bị tấn công. Ít thanh khoản cũng đồng nghĩa với việc càng nhiều rủi ro. Vấn đề ở đây là, có nhiều các quỹ đầu tư và cả những nhà đầu tư nhỏ lẻ đã tiếp cận với stETH với mức độ rủi ro không chính xác do đánh giá sai bản chất cấu trúc thanh khoản của nó. Khi lượng lớn stETH được bán tháo ra ngoài thị trường nó sẽ không chỉ gây ảnh hưởng lên giá của ETH mà sẽ khiến cho toàn thị trường chịu ảnh hưởng nghiêm trọng.
Sự thành bại của The Merge
Rủi ro về việc sự kiện The Merge lại một lần nữa bị hoãn hoặc thậm chí tệ hơn là không xảy ra. Trong trường hợp bị hoãn thì việc rút ETH sẽ mất thêm khoảng từ 6 – 12 tháng sau The Merge thì chi phí cho việc lock ETH sẽ thậm chí cao hơn nhiều so với lợi nhuận bạn có thể kiếm được trong giai đoạn đó.
Rủi ro đối với Smart contracts
Bên cạnh các rủi ro về nhu cầu thanh khoản, cung cầu, The Merge delay, vì vẫn có rủi ro liên quan đến smart contract.
Điều này khá đơn giản để đánh giá, dựa trên chi phí bảo hiểm trên Lido đang ở mức khoảng 2,6% do đó có thể nói rủi ro bé nhất liên quan đến smart contract của stETH là 2,6% và con số này thậm chí chỉ gần bằng mức chiết khấu stETH/ETH hiện tại trên Curve. Có thể nói rằng, rủi ro liên quan đến stETH đang bị định giá quá thấp.
Oke, vậy là chúng ta có thể thấy rằng lợi nhuận staking đối mặt với những rủi ro về thanh khoản trên thì 4% vẫn là một con số quá thấp. Nó có thể là 30% như với trường hợp của GBTC hoặc có thể cao hơn hoặc thấp hơn tuỳ thuộc vào thị trường nhưng chắc chắn sẽ không phải 4%.
Câu chuyện hiện tại
Giờ chúng ta sẽ tóm tắt lại tình hình hiện tại: Thanh khoản bị rút mạnh, Whales và VCs bán tháo. Lượng stETH nằm trong ví của Smart money đã giảm khoảng từ 160.000 stETH xuống còn khoảng 28.000 stETH chỉ trong vòng 1 tháng đổ lại đây.
Check theo dữ liệu on-chain, Alameda chính tác nhân gây ra hiện tượng stETH depeg khi xả khoảng 50.000 stETH chỉ trong vòng 2 tiếng ngày 8/6.
Rất có thể đang có một bên nào đó đang cố ý khiến cho stETH depeg để đẩy về giá thanh lý. Các holder stETH có sử dụng đòn bẩy sẽ bị thanh lí khoản vay của họ nếu như tỷ giá stETH:ETH về một mức nào đó và họ không có đủ khoản vay thế chấp để trả dẫn đến thanh lý. Việc kéo mức giá stETH xuống như vậy sẽ rất có thể tạo nên sự thanh lí khoản vay diện rộng và gây ra hiện tượng bán tháo. Ví dụ, nếu stETH:ETH về 0,8 sẽ có khoảng 299m USD bị thanh lý. Không nói đến Curve, đối với các pool thanh khoản thấp thì điều này có thể dẫn đến hậu quả khó lường trong ngắn hạn.
Đối với một số nhà đầu tư, trong ngắn hạn thì nếu điều đó xảy ra thì sẽ là cơ hội tốt để mua được giá stETH với mức chiết khấu khá cao nhưng sẽ là một tin không mấy vui vẻ với những ai đang nắm giữ stETH, đặc biệt là Celsius.
Bi kịch của Celsius
Theo như các số liệu on-chain , tình hình tài chính của họ nửa đầu 2022 có vẻ không mấy khả quan cho lắm, thậm chí có nguy cơ còn phá sản.
Khoảng 3,48 tỷ USD tổng tài sản và 1,11 tỷ USD là nợ phải trả và như vậy là vốn chủ sở hữu khoảng 2,374 tỷ USD. Khá thấp so với số tiền 10 tỷ USD mà họ tuyên bố nắm giữ (nhưng có thể họ trữ ở những nơi khác như CEX,…).
Điều quan trọng ở đây là, Celsius lại là bên nắm giữ lượng stETH cực lớn trong thị trường hiện tại, thậm chí họ còn nắm giữ nhiều stETH nhất trên Aave. Nhưng nếu chúng ta nhìn vào danh mục nắm giữ hiện giờ của Celsius, ta sẽ thấy khoảng 71% là thanh khoản thấp hoặc không có thanh khoản:
Khoảng 510m USD ETH bị lock trong ETH2 staking contract và không thể rút ra cho tới sau khi The Merge kết thúc.
Khoảng 700m USD là stETH với lượng thanh khoản khá thấp hiện tại.
Vậy thì điều gì sẽ xảy ra nếu các nhà đầu tư của Celsius muốn lấy về tiền của họ? Liệu họ có thể lấy được không và Celsius có ý định gì?
Quay về quá khứ ngày 8/10/2021, Celsius báo cáo khối lượng tài sản đang quản lý (AUM – Assets under management) vào khoảng 25 tỷ USD. Tuy nhiên họ lại chỉ báo cáo tình hình hoạt động và tài chính của họ trong năm 2019 và 2020 (Private Company) và không hề đưa ra bất kì con số nào trong năm vừa qua mặc cho rất nhiều lời kêu gọi từ các nhà đầu tư trên các phương tiện truyền thông. Ngày 20/12/2021, họ đưa ra một bản báo cáo được thực hiện cùng với Chainanalysis thông báo rằng đã có khoảng hơn 7,6 tỷ USD được nạp vào và khoảng 4,3 tỷ USD được rút ra khỏi quỹ kể từ 2018. Cũng theo như báo cáo, Celsius thông báo rằng họ có khoảng 3,48 tỷ USD tổng tài sản vào tháng 12/2021.
Việc thiếu minh bạch trong hệ thống quản lý đã khiến nhiều nhà đầu tư lo ngại về khả năng một đợt bank run có thể diễn ra đối với Celsius. Bên cạnh đó, công ty này còn đang nắm giữ các khoản nợ dưới dạng BTC, ETH, LINK điều này có thể khiến họ gặp nhiều rủi ro trong trường hợp thị trường gặp biến động mạnh và thậm chí sụp đổ. Giá trị của các khoản vay nắm giữ cũng sẽ bị sụt giảm nghiêm trọng. Celsius cũng khá đen đủi khi liên tục gặp phải những sự cố nghiêm trọng
- Tháng 5/2021, mất 35.000 ETH (khoảng 70 triệu USD) trong vụ Stakehound bị tấn công.
- Tháng 12/2021, mất 50 triệu USD khi Badger DAO bị tấn công qua giao diện người dùng.
- Và đỉnh điểm, mất 500 triệu USD tài sản của người dùng khi cho vay trên Anchor – vì cú sụp đổ LUNA/UST.
Nhìn vào bảng cân đối kế toán, chỉ từ sau sự kiện Luna đến nay đã có khoảng hơn 1,2 tỷ USD bị rút ra khỏi Celsius và làm gia tăng nguy cơ về một đợt bank run sẽ xảy đến đối với họ.
Hiển nhiên có thể thấy, Celsius đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng khi ngày càng có nhiều lượng tài sản rút ra đặc biệt là ETH trong khi hiện tại chỉ có khoảng 29% lượng ETH của họ là có thể thanh khoản được.
Trong đó bao gồm:
- 150.000 ETH được gửi trên AAVE và 45.000 ETH được gửi trên COMP, cả hai đều là khoản vay với tỷ lệ thế chấp khoảng 45%. Và đương nhiên là họ sẽ phải trả hết khoản vay nếu muốn lấy ETH về tạo thanh khoản.
- 458.000 ETH dưới dạng stETH tức là được mang đi stake.Tuy nhiên, lượng thanh khoản stETH lớn nhất hiệ nay là trên Curve lại đang cực kì mất cân bằng giữa lượng ETH và stETH khi có đến hơn 640.000 Eth nhưng chỉ có khoảng 250.000 ETH. Điều này có nghĩa là nếu Celsius muốn bán tháo stETH thì nhiều nhất họ chỉ nhận về 250.000 ETH.
- 324.000 ETH được gửi vào ETH2 contracts và Celsius sẽ không thể chạm vào số tiền này trong một khoảng thời gian khá dài (ít nhất khoảng 1 năm).
Viễn cảnh có thể xảy ra
Như vậy ta đã thấy được những gì đang xảy ra với Celsius và stETH ở thời điểm hiện tại. Ngay lúc này thì stETH/ETH đang ở mức 0,96, nhìn rộng ra một chút, câu chuyện này sẽ không dừng ở việc liên quan đến các big player trong thị trường. Thị trường đang ngày càng ảm đạm với nhiều tin xấu và tình hình kinh tế vĩ mô không mấy khả quan, nếu như mọi chuyện tồi tệ hơn và Celsius rơi vào bước đường cùng và phá sản thì đây sẽ là tin tức cực kỳ xấu cho thị trường. Họ sẽ phải bán tháo mọi thứ và trả nợ và như mình đã nói ở trên, điều này có thể tạo ra phản ứng bán tháo dây chuyền kéo mọi thứ sụp đổ.
Có thể thấy stETH depeg 4% đã khiến cho giá ETH phản ứng thế nào trong những ngày này, nếu thậm chí stETH/ETH về đến 0,8 hoặc 0,7 nhiều quỹ sẽ phải ồ ạt bán tháo và với một đồng coin vốn hoá lớn thứ 2 thị trường như hiện tại thì đây sẽ là khởi đầu cho sự sụp đổ khổng lồ phía trước. Dù điều này là rất khó xảy ra, nhưng sau sự kiện Luna thì mình nghĩ rằng không gì là không thể trong thị trường điên rồ và đặc biệt ở giai đoạn nhạy cảm này cả.
Tổng kết
Như vậy thì anh em có thể thấy qua câu chuyện của Celsius thì ta có thể nhận thấy rằng, đôi khi các ông lớn cũng có thể sai trong thị trường này. Không quan trọng bạn là ai, nếu không có phương pháp giao dịch và đầu tư hợp lý thì việc sống sót trong thị trường Crypto là điều vô cùng khó khăn, dạo này market hơi ảm đạm quá nên anh em cố gắng lên nhé. Chúc anh em thành công.
