Aleo là gì?
Aleo là một blockchain layer1 sử dụng các bản tổng hợp không kiến thức (zero-knowledge viết tắt là zk). Mục tiêu của Aleo là tạo ra một hệ sinh thái nhằm xây dựng các ứng dụng phi tập trung (dApps) cho các trường hợp sử dụng mà người dùng có thể muốn có một số lợi ích về hiệu suất từ các bản tổng hợp zk, đồng thời giao dịch blockchain cũng được hưởng lợi từ việc duy trì một mức độ riêng tư.
Một số lý do dApps cần quyền riêng tư
Một trong những khía cạnh thường được quảng cáo của công nghệ blockchain là tính chất công khai của tất cả các giao dịch. Có những trường hợp sử dụng, chẳng hạn như zcash về việc duy trì một số mức độ riêng tư của ngân hàng, trong đó dữ liệu giao dịch công khai hoàn toàn không phải là lý tưởng.
Trong một cuộc phỏng vấn với The New Stack, Howard Wu , đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành của Aleo, cho biết: “Có nhiều ngành dọc mà Web3 thiếu quyền riêng tư. Không phải vì chúng ta cần phải bắt kịp nó, mà bởi vì nhiều ứng dụng yêu cầu một số loại thông tin bất đối xứng hoặc che giấu kiến thức để hoạt động chính xác.”
Một ví dụ mà Wu đưa ra là sử dụng blockchain cho trò chơi poker. Ông nói: “Một người chia bài có thể chia bài cho bảy hoặc tám người chơi khác và yêu cầu mỗi người chơi kiểm tra hoặc đặt cược. “Mỗi người chơi có thể tạo ra một bằng chứng không kiến thức theo sau mỗi người chơi trước đó và kết hợp nó thành một giao dịch duy nhất, sau đó được phát trên blockchain, chơi một vòng của trò chơi rồi chuyển sang vòng tiếp theo.” Tất cả điều này xảy ra mà không có người chơi cá nhân biết ai giữ thẻ nào.
Các ứng dụng trong thế giới thực khác dựa trên sự kết hợp giữa trạng thái công cộng và trạng thái riêng tư. Những gì Aleo cung cấp là một cách để các nhà phát triển đưa ra quyết định triển khai về thông tin được công khai so với thông tin được giữ kín. Bỏ phiếu là một trường hợp sử dụng thực tế khác đòi hỏi sự linh hoạt này. Wu nói:
“Trong các cuộc bầu cử, mọi người muốn bỏ phiếu, nhưng họ không muốn cho người khác thấy họ đã bỏ phiếu như thế nào. Việc kiểm phiếu cần phải được công khai để hiểu kết quả. Có phiếu bầu riêng tư và kiểm tra công khai trở thành một tính năng hữu ích trong các ứng dụng ở đây.
Những người thông minh hơn tôi có thể có thể phân biệt xem liệu có những rủi ro khác khi kích hoạt quy trình bỏ phiếu dựa trên blockchain hay không, nhưng trong quá trình ra quyết định có mức cổ phần thấp, như bỏ phiếu DAO, tôi chắc chắn có thể thấy điều này có thể hữu ích như thế nào.”
Từ quan điểm triển khai của nhà phát triển, bất kỳ yếu tố nào được chỉ định là riêng tư đều được mã hóa. Bằng chứng không có kiến thức là thứ được sử dụng để chứng minh rằng người dùng đang mã hóa dữ liệu bằng địa chỉ công khai của họ, nghĩa là có thể xác minh được rằng họ là người thực hiện hành động đúng như họ nói, nhưng địa chỉ công khai được mã hóa nên không thể xem được trên dây chuyền. Bằng chứng không kiến thức cuối cùng là những gì chứng thực thuật toán mã hóa, thuật toán giải mã và logic đang được chạy ngầm.
Công nghệ của Aleo
Ngôn ngữ lập trình Leo
- Leo là ngôn ngữ lập trình được tạo bởi dự án Alep giúp cho các nhà phát triển xây dựng ứng dụng riêng tư một cách dễ dàng và trực quan hơn. Về cơ bản, Leo tuy giống như ngôn ngữ lập trình truyền thống tuy nhiên sâu trong các thư viện các hàm rất phức tạp vì Leo đã trừu tượng hóa các khái niệm về mã hóa thì thấp đến cao khiến làm cho chúng có thể dễ dàng kết hợp được vào các ứng dụng riêng tư.
- Leo cũng giới thiệu bộ công cụ syntax level cao giúp cho các nhà phát triển có thể viết ra và diễn giải một cách trực quan các dữ liệu logic trong zk. Ngôn ngữ lập trình của Leo chịu ảnh hưởng bởi các ngôn ngữ lập trình truyền thống như JavaScript, Scala, và Rust, với việc nhấn mạnh vào khả năng dễ sử dụng và có thể đọc được. Leo cũng sẽ chuyển đổi các đoạn code level cao của nhà phát triển vào các circuit zero knowledge.
Aleo Studio
- Đây là một môi trường phát triển tương tác để viết các ứng dụng zero knowledge trong Leo.
- Đối với các nhà phát triển, Aleo Studio được thiết kế để đơn giản hóa chu trình phát triển và giúp dễ dàng xuất bản dự án Leo của bạn như package cho hệ sinh thái
Aleo Package Manager
- Giúp các nhà phát triển có thể nhóm và chia sẻ các sản phẩm của họ.
- Aleo Package Manager là bộ tập hợp phần mềm đầu tiên cho các zero knowledge circuits. Aleo Package Manager sẽ được tích hợp vào Aleo Studio nhằm giúp cho việc đưa vào và xuất bản các packages mới sẽ dễ dàng.
snarkOS
- Aleo sẽ chạy trên hệ điều hành phi tập trung dành cho các ứng dụng riêng tư gọi là snarkOS. Nó sẽ là xương sống cho các hoạt động chuyển trạng thái (state transitions), và giúp các ứng dụng có thể chứng thực và lưu trữ trạng thái trên chuỗi blockchain của Aleo một cách công khai và dễ được chứng thực.
- SnarkOS cũng sẽ thực hiện việc đảm bảo tính sẵn sàng cho các dữ liệu trên các chương trình và các giao dịch. Hơn thế nữa, cơ chế consensus của nó sẽ giúp các bên cần xác nhận (verifiers) có thể tính toán những chứng cứ ZKP trên các checkpoint state nằm trên chuỗi.
Những công cụ này sẽ giúp các nhà phát triển tạo ra những hợp đồng thông minh thế hệ tiếp theo. Aleo có thể tạo đưa ra DeFi primitives mạnh như stablecoin hoặc các trao đổi phi tập trung, đồng thời vẫn giữ chúng hoàn toàn riêng tư, giúp cho nhà phát triển và người dùng luôn ở thế kiểm soát.
Vì các model web hiện nay đều là tập con của model mới này của Aleo nên người dùng có thể sử dụng các khái niệm họ đang biết để tương tác với Aleo. Bằng việc đưa vào các ứng dụng cá nhân làm thành một layer (lớp) mới cho các web, nhà cung cấp có thể tạo ra một trải nghiệm hoàn toàn mới mà vẫn thân quen cho người dùng mà không cần phải thay thế các đặc điểm hệ thống truyền thống của họ.
Bên cạnh đó, Aleo sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Succinct Work (PoSW). Đây là một biến thể của thuật toán điều chỉnh độ khó dựa trên SHA của Bitcoin. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính là sự tính toán cơ bản không phải là một hàm băm tùy ý mà là một bằng chứng về kiến thức. Như vậy, Aleo cũng có cơ chế mining tương tự với BTC.
Khác với Ethereum, Aleo không sử dụng khái niệm gas mà phí của Aleo có thể tính toán trước và người dùng sẽ biết được cần bao nhiêu điểm Aleo credits để bắt đầu khởi chạy một dapps.
Đội ngũ dự án
Aleo được thành lập từ năm 2019 với các thành viên chủ chốt như Howard Wu, Michael Beller, Collin Chin và Raymond Chu…
- Kỹ sư tại Google từ 2016-2017
- Nhà tư vấn tại Blockchain at Berkeley từ 2016 đến nay
- Đối tác quản lý tại Dekrypt Capital từ 2017 đến nay
- Đồng sáng lập tại Aleo
- COO tại PL Developments từ 2004 đến 2007
- CIO tại Steve & Barry’s từ 2007 đến 2009
- Đối tác của CoVenture từ 2014 đến 2019
- Đối tác quản lý của Lightship Partner từ 2001 đến nay
- COO kiêm CFO của Aleo
Nhà đầu tư
Việc áp dụng công nghệ ZK của Aleo đã nhận được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư, đặc biệt là Andreessen Horowitz (a16z), Tiger Global, Samsung Ventures….Hiện Dự án đã gọi vốn thành công 2 vòng với tổng số tiền 228 triệu USD.
Series A
- Ngày công bố: 20/8/2021
- Số tiền gọi vốn: 28 triệu USD
- Nhà đầu tư: a16z, Placeholder VC, Galaxy Digital, Variant Fund, Polychain Capital, Slow Ventures, Dekrypt Capital, Coinbase Ventures…
- Nhà đầu tư dẫn đầu: a16z
Series B
- Ngày công bố: 7/2/2022
- Số tiền gọi vốn: 200 triệu USD
- Nhà đầu tư: Tiger Global, Sea Capital, Samsung Ventures, Slow Ventures và Andreessen Horowitz (a16z)…
- Nhà đầu tư dẫn đầu: Kora Management LP và SoftBank Vision Fund 2
Lộ trình phát triển
Aleo có khá nhiều chương trình phát triển cộng đồng:
- Aleo Ambassador Program: Trao thưởng cho các đại sứ của Aleo giúp truyền bá thông tin về dự án, tăng độ nhận biết…
- Aleo Feature Bounties: Chương trình khuyến khích các thành viên trong cộng đồng đề xuất ý tưởng về các tính năng của ngôn ngữ lập trình Leo.
- Community Grants Program: Trao thưởng và khuyến khích các dự án sử dụng công nghệ ZK và xây dựng dapp trên Aleo. Tổng cộng sẽ có khoảng 1 triệu USD được dành cho chương trình này. Đến nay mới chỉ có 1 dự án là Pine Street Labs được nhận tiền từ quỹ này.
- Incentivized Testnet: Chương trình khuyến khích người dùng tham gia với vai trò là người vận hành mạng lưới. Hiện đang triển khai testnet 3
- ZPrize Competition: Cuộc thi phát triển và nghiên cứu về công nghệ ZK. Phần thưởng của cuộc thi này là 2 triệu USD và cơ hội hợp tác với những đội ngũ đi đầu trong ngành như Ethereum Foundation, ZCash Foundation, Mina, Aztec.
- Dự kiến Aleo có thể tiến tới mainnet vào Q1/2023.
Tokenomics
Key Metrics
Token Name: Aleo Token
- Ticker: ALEO (dự kiến)
- Blockchain: Aleo Blockhain
- Token Contract: No
- Token Type: Utility Token
- Total Supply: Updating…
- Circulating Supply: 0
Token Allocation
ALEO dự kiến được phân bổ như sau:
- Early Backers: 57%
- Team: 20%
- Public: 15%
- Grants: 8%
Sau 5 năm hoạt động:
- Early Backers: 33%
- Team: 11%
- Public: 55%
- Grants: 1%
Token release schedule
Có thể thấy, tỉ lệ phân bổ cho cộng đồng cũng như lạm phát ban đầu của ALEO có thể sẽ khá cao để ủng hộ những người dùng sớm tham gia mạng lưới. ALEO được phân bổ theo đường cong lạm phát sau:
Token Sale
Hiện dự án không công bố về việc mở bán token
Token Usecase
ALEO là ative token, thể hiện giá trị và sự phát triển trong hệ sinh thái Aleo. Một số trường hợp sử dụng như sau:
- Sử dụng cho các hoạt động trong các dapp trên Aleo.
- Trả thưởng cho miner, sử dụng làm hệ thống khuyến khích các thành phần tham gia đóng góp vào bảo mật của mạng lưới.
- Tích luỹ ưu đãi giống với việc tích luỹ AWS credit cho việc sử dụng cloud service.
Tổng kết
Trên đây là thông tin cơ bản về dự án Aleo mà mình muốn cung cấp đến bạn. Với việc áp dụng công nghệ zk – hứa hẹn sẽ có những thế hệ dApps mới trong tương lai. Hiện dự án đang trong giai đoạn testnet3, nếu bạn am hiểu về code, bạn có thể tìm hiểm và tham gia.
Nếu bạn quan tâm đến các thông tin khác của thị trường và các dự án, hãy đăng ký và tham gia các nhóm, channel của CoinF dưới đây để được thảo luận cùng các admin và nhiều member khác trong cộng đồng:
