Có thể nói kể từ DeFi Summer nổ ra vào mùa hè 2020 cho tới tận giai đoạn Bear Market như ở thời điểm hiện tại, khi mà hầu hết các Altcoin đều vẫn đang giảm đến 80% – 90% so với khi đạt đỉnh, thậm chí cả BTC cũng đang giảm đến 70% kể từ khi tạo đỉnh tại mức giá 69.000 USD vào tháng 11 năm ngoái. Các dự án Layer 1 luôn là các project được định giá cao và thu hút được nhiều dòng tiền nhất trên thị trường. Kể cả vào giai đoạn này khi hàng trăm tỷ USD đã bốc hơi khỏi thị trường, trong top 4 token có vốn hoá lớn nhất thì vẫn có đến 4/10 dự án là Smart Contract Platforms ($ETH,  $ADA,  $SOL, $BNB). 

Trong tương lai khi dòng tiền quay trở lại thị trường thì các dự án thuộc mảng Smart Contract Platforms có lẽ vẫn là nơi thu hút được nhiều sự quan tâm và chú ý nhất như Aptos, Sui,… Ở thời điểm hiện tại, có 2 xu hướng phát triển chính là EVM Smart Contract và Non-EVM Smart Contract. Hôm nay mình sẽ đi qua những khái niệm cơ bản nhất nhé

EVM – Ethereum Virtual Machine 

Để có thể hiểu và có cái nhìn rõ ràng về EVM, trước hết chúng ta sẽ đi qua một vài khái niệm cơ bản mà có thể anh em sẽ hay gặp khi đọc qua các tài liệu về blockchain

VM – Virtual Machine 

Nói một cách cơ bản thì Virtual Machine giống như một máy chủ ảo hoạt động giống một chương trình giả lập một hệ thống máy tính. Nó được chạy trên hệ điều hành chủ và hoạt động giống như một máy tính thật

EVM – Ethereum Virtual Machine

Theo đó, Ethereum Virtual Machine hiểu đơn giản là máy chủ ảo của Ethereum, đây là môi trường máy tính mà mạng lưới Ethereum sẽ được sử dụng chung. Nhờ có EVM mà mạng lưới blockchain của ETH có thể thực thi các Smart Contracts và logic phía sau. Mỗi một Ethereum node được trang bị một EVM riêng, điều này sẽ đảm bảo tính bảo mật và phi tập trung của mạng lưới

Nói một cách đơn giản hơn thì EVM giống như một framework cho phép các dự án triển khai các Dapps trên nền Ethereum. Để viết được Smart Contracts trên Ethereum thì developers phải biết ngôn ngữ Solidity

EVM Compatibles

Thuật ngữ EVM Compatibles hay tương thích EVM dùng để ám chỉ các dự án xây dựng mạng lưới blockchain Virtual Machine giống Ethereum. Do VM của Ethereum chỉ tương thích với Solidity cho nên nhưng Solidity developers sẽ dễ dàng tạo lại projects của mình trên các chain tương thích với EVM một cách nhanh chóng mà không cần làm lại từ đầu

Non-EVM Compatibles 

Ám chỉ các mạng lưới blockchain có Virtual Machine khác với EVM, điều này buộc các dApps developers đang làm projects bên Ethereum muốn chuyển qua các chain non-EVM phải học ngôn ngữ mới, làm quen với hệ thống design mới do đó sẽ khó khăn hơn là làm trên một chain mới mà tương thích với EVM

EVM Blockchain 

Được rồi, vậy là chúng ta đã hiểu một số khái niệm cơ bản liên quan đến EVM. Như mình đã nói, trên thị trường hiện đang tồn tại 2 xu hướng phát triển blockchain chính, đó là EVM blockchain và Non-EVM blockchain. Trong bài viết này mình sẽ đi vào phân tích một số đặc điểm và thực trạng hiện tại của các EVM blockchain nhé

Định nghĩa

EVM blockchain là các blockchain tương thích máy ảo Ethereum (EVM Compatibles), điều này đồng nghĩa với việc các smart contract của Ethereum có thể được chạy trên các blockchain đó. Nói một cách khác, chỉ cần điều chỉnh một chút, thì các Dapps trên Ethereum có thể chạy được trên EVM blockchain. Một số ví dụ của EVM blockchain là Fantom, Celo, Avax C-Chain, BNB Chain,…

Từ trước đến nay, trong những khoảng thời gian Bull market hay thậm chí khi chúng ta đang trải qua giai đoạn Bear market ở thời điểm hiện tại, Ethereum vẫn luôn là hệ sinh thái lớn mạnh nhất trong thị trường Crypto với hàng trăm dự án được xây dựng từ bé đến lớn, thu hút được nhiều đội ngũ phát triển và dự án cùng với đó là lượng người dùng khủng dù cho vẫn đang gặp phải nhiều vấn đề liên quan đến việc mở rộng mạng lưới. Đây cũng chính là cái nôi giúp góp phần tạo ra nhiều trend lớn trong khoảng thời gian 2 năm vừa qua, góp phần không nhỏ đưa làn sóng Crypto trở nên phổ biến trên toàn cầu như GameFi – Axie Infinity, DeFi Summer, NFTs,…. Đã từng có thời điểm TVL của hệ sinh thái Ethereum lên đến hơn 150 tỷ USD và chiếm đến 65% TVL của toàn thị trường DeFi.

Như vậy không thể không nói rằng Ethereum vẫn đang là miếng đất màu mỡ và đầy tiềm năng cho các dự án có tham vọng phát triển mạnh mẽ cũng như là các blockchain muốn thu hút người dùng và TVL về cho mình. Chính vì vậy mà đã từng có thời gian các EVM blockchain phát triển khá mạnh mẽ vì thu hút được các đội devs và người dùng. Hãy cùng mình tìm hiểu vì sao nhé

Ảnh hưởng đến users và devs

Đối với người dùng thì những người đã từng sử dụng các Dapps trên Ethereum từ lâu sẽ dễ dàng cảm thấy quen với việc sử dụng chúng trên các EVM blockchain vì cơ bản thì chúng giống như các bản fork của nhau ra các chain khác nên tính năng và cả giao diện sử dụng cũng khá tương tự nhau. Giống như PancakeSwap của BNB Chain và Uniswap của Ethereum, hay dYdX là sàn giao dịch phái sinh cũng được thiết kế ban đầu trên Ethereum nhưng sau đó cũng mở rộng một cách nhanh chóng và chiếm được phần lớn thị phần trên thị trường

Một ưu điểm khác của các EVM blockchain là việc có lợi thế về mặt công nghệ nên có nhiều ý tưởng mới sẽ được triển khai cũng như là có thể giải quyết được phần nào các vấn đề còn tồn đọng của Ethereum như phí gas cao hay tốc độ giao dịch. Đặc biệt hơn là khi tương thích EVM thì khả năng mở rộng của các blockchain này càng được củng cố

Việc thu hút developers là một trong những vấn đề quan trọng của các Smart Contract Platforms tuy nhiên thường bị ngó lơ. Developers chính là yếu tố mấu chốt để tạo nên một hệ sinh thái, chúng ta có thể thấy là Ethereum vẫn dẫn đầu trong số lượng active developers mỗi tháng. Vì vậy các devs có thể dễ dàng thích ứng khi làm việc với các blockchain EVM khi không phải tốn quá nhiều thời gian nghiên cứu và làm quen với ngôn ngữ lập trình mới

Bên cạnh đó, các dự án được build trên Ethereum cũng có thể được mở rộng ra các blockchain EVM khác nhau nhằm thu hút thêm nhiều người dùng và mở rộng tầm ảnh hưởng lên thị trường 

EVM Compatibles Blockchain

Ở thời điểm hiện tại, đang có 2 loại blockchain EVM chính, đó là 

• Layer 2 
• EVM blockchain chạy độc lập 

Mình sẽ đi qua một xíu về phần này

 Layer 2

Layer 2 là tên gọi chung cho các giải pháp giải quyết vấn đề về tính mở rộng của Ethereum. Đặc điểm của Layer 2 là được xây dựng trên Layer 1 và được kế thừa tính bảo mật từ Ethereum. Chúng có khả năng xử lý nhiều giao dịch hơn, giảm chi phí và có tốc độ xác nhận giao dịch nhanh hơn 

Trong khoảng thời gian vừa qua, không thể phủ nhận các Layer 2 đã có những thành công nhất định trong quá trình phát triển của mình. Có nhiều giải pháp Layer 2 đã ra đời và phát triển như State Channel, Plasma, Sidechain, Rollups,… Trong đó, Rollups là một giải pháp đang được cộng động thảo luận và quan tâm khá nhiều trong thời gian gần đây khi lộ trình phát triển trong tương lai của blockchain Ethereum để giải quyết các vấn đề mở rộng sẽ xoay quanh công nghệ Rollups. Chính Vitalik – Buterin cũng cho rằng các giải pháp mở rộng như Rollups sẽ đóng một vai trò quan trọng đối blockchain Ethereum trong hiện tại và tương lai kể cả sau khi The Merge thành công và tiến tới Sharding. Hiện tại, đang có 2 loại Rollups chính là Optimistic Rollups vs Zk-Rollups

 EVM blockchain độc lập 

Khác với các dự án Layer 2 trên Ethereum, các EVM blockcahin độc lập là những blockchain Layer 1 xây dựng nền tảng và thiết kế blockchain riêng nên chắc chắn sẽ có sự khác biệt, chúng có những quy tắc và định hướng phát triển riêng và cũng đồng thời không thể thừa hưởng tính bảo mật của Ethereum như Layer 2. Ví dụ các EVM blockchain khác như là BNB Chain, Fantom, Avalanche, Harmony, Near Protocol,… 

Các EVM blockchains compatible có thể có thể hút hút được nhiều deveplopers đóng góp  rất lớn vào việc xây dựng sản phẩm và phát triển hệ sinh thái về dài hạn. Bên cạnh đó những dự án được xây dựng Ethereum và đã có những thành công nhất định khi tiến hành đổ bộ sang blockchain khác sẽ mang theo cả người dùng cũng như là thanh khoản, điều này sẽ là thu hút rất nhiều sự chú ý và tiếng vang trong cộng đồng

Rủi ro và hạn chế

Tất nhiên, các EVM blockchain cũng sẽ có những rủi ro và hạn chế riêng của chúng, một số thậm chí còn khá nghiêm trọng và là miếng mồi béo bở của các hacker, đặc biệt khi thị trường đang trải qua giai đoạn downtrend tồi tệ như ở thời điểm hiện tại 

Bảo mật

EVM là công nghệ giúp cho các dự án được build trên Ethereum có thể phát triển ra các blockchain khác nhau, điều này tốt khi các dự án muốn mở rộng nhưng cũng biến họ trở thành một miếng bánh ngon cho các hacker thực hiện các vụ tấn công liên chuỗi (cross-chain attack) như vụ việc của Poly Network gây thiệt hại cực kỳ lớn 

Thanh khoản phân mảnh 

Dự án có mặt ở nhiều blockchain thì thanh khoản sẽ chỉ tồn tại ở blockchain đó và không liên kết lại được với nhau. Mặc dù có bridge để chuyển các token qua lại giữa các blockchain, nhưng lại có hạn chế về phí, thời gian chuyển và rủi ro bảo mật. Các ứng dụng DeFi mà thanh khoản thấp thì sẽ gây ảnh hưởng rất lớn tới lợi ích và trải nghiệm người dùng.

Decentralized 

Đây cũng là một vấn đề đáng lưu ý, nó liên quan đến tính phân quyền của mạng lưới. Hơn một nửa số node của Ethereum đang được chạy trên các nền tảng tập trung như Amazon Web Services (AWS), hay các cloud severs,… Tức là có nguy cơ rằng nếu những người chủ của các sever này vì một lý do nào đó không có thiện cảm với Ethereum hay có ý định khác hoàn toàn có thể đơn giản tắt chúng đi và điều này có thể khiến cho mạng lưới gặp những tổn thất khá nghiêm trọng

The end 

Trên đây là một số những điểm nổi bật của các EVM blockchain trên thị trường, có thể nói chúng có nhiều ưu điểm có thể giúp phát triển và mở rộng hệ sinh thái cũng như các dự án thu hút được thêm nhiều người dùng và TVL nhờ vào nhiều lợi ích từ  Network Effect sẵn có của Ethereum. Tuy nhiên, các Non-EVM blockchains dường như cũng đang cho thấy sự cạnh tranh của mình khi các EVM Chains dần bắt đầu để lộ những điểm yếu của mình, số lượng devs trên các Non-EVM Chain cũng tăng dần trong khoảng thời gian trở lại đây khi không có quá nhiều sự cạnh tranh và không bị cuốn vào các sản phẩm cũ dẫn đến những sản phẩm mới ra đời kém chất lượng và không có gì nổi bật. 

Bear Market là giai đoạn để các viên ngọc thô được mài giũa và tỏa sáng khi đến thời điểm thích hợp, hi vọng bài viết này có thể giúp anh em có thêm những kiến thức cần thiết và bổ ích để sẵn sàng cho những gì đang diễn ra sắp tới